Każdy miłośnik dzieł sztuki marzy o własnej kolekcji. Część z nich chce ozdobić wnętrze domu i tym samym otoczyć swoją codzienność pięknem i źródłem inspiracji. Pozostali, oprócz tego jak dzieło wygląda, widzą w nim wartość inwestycyjną i są w stanie zapłacić za nie ogromne sumy pieniędzy. Sprawdźmy więc, jakie obrazy znajdują się w pierwszej dziesiątce najdrożej sprzedanych dzieł sztuki w historii.
Najcenniejsze pośród światowych dzieł sztuki sprzedawane są najczęściej na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest licytacja. W tym obszarze rynek dominują dwa największe domy aukcyjne – Christie’s i Sotheby’s. Oba wywodzą się z Londynu, jednak Sotheby’s 1965 roku przeniósł swoją siedzibę do Nowego Jorku. To w amerykańskiej stolicy sztuki padł rekord aukcyjny dla najdrożej sprzedanego obrazu w historii. Należy od jednak do Christie’s, któremu udało się przeprowadzić sensacyjną licytację obrazu Leonarda da Vinci.
Innym sposobem handlu arcydziełami jest sprzedaż prywatna, czyli private sale. Odbywają się one za pośrednictwem domów aukcyjnych lub wykwalifikowanych art advisorów reprezentujących swoich pracodawców. Jako że są to często transakcje na miliony lub setki tysięcy dolarów, jedna lub obie strony transakcji pozostają anonimowe. Bywa, że na światło dzienne nie wychodzą też informacje o dokładnej kwocie sprzedaży. Gdy kupujący jednak decydują się ujawnić swoją tożsamość, okazuje się, że na szczycie rankingu często przewijają się te same nazwiska. Wśród najzamożniejszych miłośników sztuki znajdziemy inwestorów, biznesmenów, monarchów, polityków, kolekcjonerów, ale też muzea narodowe czy fundacje na rzecz sztuki. Kto co kupił i za ile? Dziesięć przykładów poniżej.
W nawiasach podane są kwoty z uwzględnieniem inflacji na 2021 rok od momentu sprzedaży.
450,3 mln USD (497,8 mln) Salvator Mundi, Leonardo da Vinci
To najdrożej sprzedany obraz w historii. Wylicytowany został w 2017 roku w domu aukcyjnym Christie’s. Przez wiele lat obraz był uważany za kopię autorstwa ucznia Leonarda. Po poddaniu go czyszczeniu, konserwacji i restauracji zwrócono się do ekspertów ds. twórczości włoskiego mistrza, którzy potwierdzili autentyczność pracy. Zbawiciela świata nabył Badr bin Abdullah Al Saud – polityk, aktualny minister kultury Arabii Saudyjskiej – w imieniu Ministerstwa Kultury i Turystyki. Od czasu aukcji, przypuszcza się jednak, że mógł działać w zastępstwie księcia Mohammeda bin Salmana.
300 mln USD (343 mln) Interchange, Willem de Kooning
Dzieło amerykańsko-holenderskiego malarza jest najdrożej sprzedanym dziełem sztuki współczesnej. W 1955 roku, artysta postanowił odejść od, typowego dla siebie, przedstawiania kobiecego ciała na rzecz abstrakcyjnych, geometrycznych kompozycji. Intergange był jednym z pierwszych obrazów w nowym kierunku. Kupił go Kenneth C. Griffin. Inwestor podczas tej samej transakcji nabył jeszcze jedno dzieło – Number 17A Jacksona Pollocka. Łącznie, za obrazy prekursorów ekspresjonizmu abstrakcyjnego, zapłacił 500 mln USD.
250+ mln USD (301+ mln) Les Joueurs de cartes, Paul Cézanne
Dzieło francuskiego postimpresjonisty jest częścią serii o tym samym tytule. Cezanne namalował pięć wersji Grających w karty. Ta, sprzedana w 2011 roku jest ostatnim egzemplarzem z cyklu będącym własnością prywatną. Obraz został kupiony przez rodzinę Al Thani rządzącą w Katarze. Ze względu na sprzedaż w systemie private sale, dokładna kwota ani waluta transakcji nie są znane.
210 mln USD (240 mln) Nafea Faa Ipoipo, Paul Gauguin
Dzieło przedstawiające dwie młode kobiety powstało w drugim roku pobytu Gauguinne’a na Tahiti. Artysta opuścił Paryż w poszukiwaniu miejsca nieskażonego zachodnim postrzeganiem sztuki. Chciał tworzyć dzieła prawdziwie prymitywne, a nie prymitywistyczne jak to robiono w Europie. W 2014 roku obraz poddany został prywatnej sprzedaży między spadkobiercami Rudolfa Staechelina – szwajcraskiego kolegcjonera – a katarską rodziną Al Thani.
200 mln USD (229 mln) Number 17A, Jackson Pollock
To drugi obraz, który Kenneth C. Griffin kupił w 2015 roku od Fundacji Davida Gaffena zajmującej się m.in zdrowiem publiczny, edukacją, sztuką i kulturą. Number 17A jest wzorcowym przykładem action painting, czyli malarstwa akcji. Zamaszyste chlapnięcia tworzą bardzo dynamiczną i wielowarstwową kompozycję. W 1949 roku zdjęcie obrazu pojawiło się w magazynie Life, co było początkiem kariery Pollocka.
186 mln USD (213.8 mln) No. 6 (Violet, Green and Red), Mark Rothko
Ten wielkoformatowy obraz jest typowy dla stylu łotewsko-amerykańskiego malarza. Przedstawia trzy prostokąty w kolorach fioletowym, zielonym i czerwonym oddzielone od siebie pasami oranżu. W 2014 roku został kupiony przez prywatnego inwestora za pośrednictwem marszanda Yvesa Bouviera. Niedługo po transakcji inwestor złożył pozew przeciwko Bouvierowi oskarżając go o oszustwo i niesłuszne zawyżenie ceny obrazu. Jak się później okazało, szwajcar nie był tylko pośrednikiem – odkupił obraz od poprzedniego właściciela za ok. 106 mln dolarów, by później odsprzedać go za 186 mln. Była to jedna z serii spraw sądowych, które na arenie międzynarodowej nazwano aferą Bouviera.
183,8 mln USD (213.8 mln) Wasserschlangen II, Gustav Klimt
Obraz Klimta z 1907 roku przedstawia cztery nimfy wodne uchwycone w momencie błogiego odpoczynku. Tak oficjalnie interpretowano dzieło mistrza secesji. Bardziej kontrowersyjna wersja mówi o tym, że obraz ukazuje jednopłciowy związek, a nawet lesbijską orgię. Na początku XX wieku homoseksualizm był tematem tabu, dziś obie interpretacje funkcjonują równolegle. Dzieło Klimta również było częścią afery Bouviera.
180 mln USD (206 mln) Huwelijksportretten van Marten Soolmans en Oopjen Coppit, Rembrandt
Tym razem chodzi o dwa obrazy, nie jeden – parę pełnowymiarowych portretów powstałych w 1634 roku z okazji ślubu Martena Soolmansa i Oopjen Coppit. Jako że dzieła przedstawiają małżonków, jedynym właściwym sposobem ich ekspozycji jest prezentowanie ich razem. W 2016 roku, gdy Éric de Rothschild zdecydował się je sprzedać, zgłosiły się dwa wielkie muzea – Rijksmuseum w Amsterdamie i paryski Luwr. Jako kompromis, instytucje wspólnie kupiły portrety i ustaliły zasady wymiennej ekspozycji.
179,4 mln USD (205 mln) Les Femmes d’Alger (“Version O”), Pablo Picasso
Kobiety z Algieru wersja O jest ostatni z serii piętnastu obrazów o tym samym tytule. Picasso namalował je zainspirowany malarstwem Eugène’a Delacroix. Dzieło to po raz pierwszy wystawiono na licytację w 1997 roku. wtedy osiągnęło cenę jedynie – lub aż – 31,9 milionów dolarów. Po siedemnastu latach powróciło na aukcję. Tym razem zawrotną sumę ponad 179 milionów zdecydował się zapłacić były premier Kataru Hamad bin Jassim bin Jabar Al Thani.
198 mln USD, De vaandeldrager, Rembrandt
Portret chorążego powstał w 1636 roku z okazji przeprowadzki Rembrandta z Leidy do Amsterdamu. Choć nie jest w gronie najbardziej znanych dzieł holendra, uważa się go za ważny przykład jego wczesnej twórczości. W grudniu 2021 roku został kupiony do zbiorów Rijksmuseum w Amsterdamie. W transakcji muzeum wspierane było m.in przez Vereniging Rembrandt – fundację zrzeszającą patronów i mecenasów sztuki, której celem jest asysta i pomoc holenderskim muzeom w nabywaniu dzieł sztuki.
Mediatorka sztuki, artystka wizualna. Ukończyła z wyróżnieniem Mediację Sztuki na Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, gdzie przez trzy lata pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Samorządu Studenckiego. Autorka tekstów, kuratorka wystaw młodych twórców, realizatorka warsztatów o sztuce i zajęć kreatywnych dla dorosłych i dzieci.
