Ametyst to fioletowa odmiana kwarcu i kamień półszlachetny używany w jubilerstwie. Swoją barwę zawdzięcza obecności żelaza oraz napromieniowaniu. Starożytni Grecy wierzyli, że pijąc wino z ametystowego kielicha, uniknie się upojenia.
Nazwa kamienia wywodzi się od greckiego amethystos, co oznacza „nie pijany”. Według niektórych przekazów miał on też chronić przed zatruciem. W średniowieczu noszony był w czasie bitwy jako amulet chroniący przed ranami i pomagający zachować zimną krew. Szczególne znaczenie kamień miał także dla kleru – zdobiono nim krzyże noszone na złotych łańcuchach przez opatów, prałatów i kanoników. W skarbcu katedry krakowskiej przechowywany jest pierścień kardynalski Karola Wojtyły, w którym znajduje się ametystowe oczko.
W kulturze Dalekiego Wschodu ametyst również posiadał zawsze duże znaczenie. Starożytni Chińczycy wierzyli, że odpędza on negatywną energię i niebezpieczeństwa. Do dziś stosowany jest w Feng Shui jako skuteczny środek oczyszczający otoczenie.
Czym dokładnie jest ametyst?
Podobnie jak cytryn, jest odmianą kwarcu, a więc ditlenku krzemu (SiO2). Za jego fioletowe zabarwienie odpowiadają cząsteczki żelaza oraz niewielka dawka promieniowania. Odcień może wahać się od bardzo bladego, lawendowego, do głębokiego fioletu. Może także wykazywać drugorzędne odcienie czerwieni lub niebieskiego.
Podobnie jak w przypadku innych kamieni szlachetnych, ametyst może być poddawany obróbce termicznej. Do 250 stopni Celsjusza jego barwa nie ulega zmianie. Po podgrzaniu do 500-600 stopni Celsjusza staje się żółty i w takiej postaci często sprzedawany jest jako cytryn. Powyżej 600 stopni, a także w przedziale 250-500, ametyst staje się bezbarwny.
Występowanie ametystu
Ametyst występuje wśród tworów pneumatolitowych i hydrotermalnych, ale także wśród skał osadowych. Wśród największych miejsc jego występowania wymienić należy Brazylię, Urugwaj, Iran, Zambię, Rosję, USA, ale także Sri Lankę, Madagaskar czy Koreę Południową. Historycznie był on wydobywany w dużych ilościach w Indiach.
W Polsce ametysty można znaleźć w okolicach Szklarskiej Poręby, Lwówka Śląskiego i Kamiennej Góry. Występuje także w melafirach w rejonie Krzeszowic czy w dolomicie w Tatrach.
Jedną z najbardziej cienionych odmian ametystu jest ten pochodzący z Syberii. Posiada on przeważnie bardzo głęboki, pierwotny fiolet (75-80 proc.) oraz wtórne odcienie niebiskiego (15-20 proc.).
Od ponad 10 lat zawodowo związany z rynkiem złota. W Goldenmark odpowiada za przygotowywanie treści, raportów i innych publikacji.
