Wszystko nawet nic. Światło białe
Wystawa Andrzeja Zwierzchowskiego

„Pokazać „Nic” wobec nadmiaru gry, kontekstów, reakcji na zdarzenia z teraz i z „wczoraj”.

Pozostaje światło i przestrzeń, to wszystko.

Nie światło i nie przestrzeń z „pejzażu”.

Światło i Przestrzeń wewnętrzna (z wewnątrz siebie), w swym ruchu przychodzenia i zaniku.”

Andrzej Zwierzchowski

Andrzej Zwierzchowski to artysta niezależny i odważny, poeta i filozof. Jego debiut artystyczny przypadł na lata osiemdziesiąte, okres niezwykle burzliwy i niespokojny dla kraju; lata, na które przypadły działania artystycznej formacji Gruppa, rozprzestrzeniało się tzw. „dzikie” malarstwo. Artysta obserwował tę rzeczywistość z uwagą. Nawet ocierał się o akcje Gruppy, ale swoją twórczość pozostawiał zawsze niezależną, wolną od wątków aktualnych wydarzeń zewnętrznych oraz zmiennych artystycznych i intelektualnych trendów. I tak jest do dzisiaj.

Artysta opowiada historię o nieustannym dramacie człowieka, który usiłuje wyzwolić się z doczesności, by dotknąć Ideału, Absolutu. Tym człowiekiem jest on sam. Niczym Maldoror, główny bohater pieśni Comte de Lautréamonta przemierza „labirynt zła”, „metaforyczne otchłanie” swojej wyobraźni, umysłu i duszy, by „osiągnąć samopoznanie, wtajemniczenie”. Odkryć Prawdę. Jednakże „Prawda jest krainą bez dróg” jak głosił Krishnamurti, tzn. nie ma metafizycznej wiedzy, nie ma wskazówki jak człowiek może do niej dotrzeć. Prawdy bowiem należy szukać w zwierciadle związków, dzięki zrozumieniu treści własnego umysłu, dzięki obserwacji, którą twórca cały czas prowadzi. 

Jego ciekawość poznawcza w każdym aspekcie pracy twórczej jest obecna. Dlatego też nieustannie poszukuje nowych rozwiązań i odsłania nowe horyzonty zarówno na poziomie formalnym, jak i treściowym. Znakomite operowanie kolorem, światłem, kreowanie przestrzeni, utrzymanie „rytmu” faktury są wszechobecne. 

Pojawiają się też nierzadko umieszczane w licu obrazu lub poza nim komentarze słowne i  poetyckie teksty autorstwa malarza, w których można odnaleźć nawiązania do poezji Mirona Białoszewskiego, ale tylko na poziomie budowy wiersza. Przekaz natomiast jest zupełnie inny. Są to teksty metaforyczne, metafizyczne, symboliczne, będące trafnym uzupełnieniem wypowiedzi malarskiej. Są mocnym akcentem  podkreślającym indywidualność artysty, jednocześnie stanowią kolejny krok na drodze do osiągnięcia Ideału. 

Takie jest właśnie malarstwo Andrzeja Zwierzchowskiego. Malarstwo pełne wątpliwości dotyczącej ludzkiej egzystencji i pozycji artysty w otaczającej go rzeczywistości. Jednocześnie „jest w tym i odwaga, i niezależność i upór – wszystko co zasługuje na szacunek i podziw”.

O artyście

Urodził się w 1954 roku w Warszawie. W latach 1974—1979 studiował na Wydziale Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.  Dyplom w pracowni profesora Jacka Sienickiego uzyskał w 1979 roku. W latach 80. aktywnie uczestniczył w ruchu artystów wystawiających poza oficjalnym obiegiem. Od 1990 roku prowadzi pracownię malarstwa i rysunku na Wydziale Architektury Wnętrz w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 

Dorobek twórczy artysty pokazywany był w kraju i za granicą podczas licznych wystaw indywidualnych m.in. w Zachęcie Narodowej Galerii  Sztuki w Warszawie, czy Muzeum Narodowym we Wrocławiu oraz zbiorowych, m.in. Berlinie, Hamburgu, Düsseldorfie, Paryżu, czy Pradze. 

Obecnie jest profesorem nadzwyczajnym rodzimej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Dorota Bułakowska, kuratorka wystawy