Przejdź do treści
Strona główna » Biżuteria przez wieki cz. 3: Egipt i Mezopotamia

Biżuteria przez wieki
cz. 3: Egipt i Mezopotamia

Zarówno mieszkańcy starożytnego Egiptu, jak i Mezopotamii, okazywali szczególne zamiłowanie do dekoracji i biżuterii. Obie te kultury pozostawiły po sobie bogatą spuściznę kulturową.

Para złotych kolczyków z inskrypcjami wykonanymi pismem klinowym, 2093-2046 p.n.e., Muzeum Sulaymaniyah, Irak, By Osama Shukir Muhammed Amin FRCP(Glasg) - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=39285589
Para złotych kolczyków z inskrypcjami wykonanymi pismem klinowym, 2093-2046 p.n.e., Muzeum Sulaymaniyah, Irak, By Osama Shukir Muhammed Amin FRCP(Glasg) – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=39285589

Biżuteria starożytnego Egiptu

Na terenie dzisiejszego Egiptu już od najwcześniejszych czasów powstawała biżuteria, charakteryzująca się bardzo zróżnicowanym i bogatym wzornictwem oraz ilością wykorzystywanych materiałów.

Biżuteria egipska wykonywana była ze złota, srebra, miedzi, fajansu czy drewna. Przy czym najczęściej było to drewno importowane, ponieważ lokalne gatunki charakteryzowały się dość niską jakością. Do ozdabiania używano kamieni szlachetnych i półszlachetnych, jak lapis lazuli, turkus czy karneol. Do tańszej, mniej wyrafinowanej biżuterii używano także kości, masy perłowej czy muszli.

Na przestrzeni wieków zmieniały się trendy i wzornictwo. Biżuteria znajdowana w grobach z okresu badariańskiego, zawierały często sznury paciorków wykonany z glazurowanego steatytu, muszelek czy kości słoniowej. Metale szlachetne zaczęły pojawiać się częściej w epoce Starego Państwa. Warto przy tym zaznaczyć, iż posiadały one znaczenie symboliczne i religijne. Złoto utożsamiane było z ciałem bogów, srebro zaś uważane było za kości bogów. Co ciekawe, ten drugi metal był w Egipcie znacznie bardziej rzadki, a co za tym idzie – droższy. Do Egiptu sprowadzano go z Lewantu (Bliski Wschód).

Amulet Ba, 322-30 p.n.e., Ashley Van Haeften, flickr.com, CC BY 2.0
Amulet Ba, 322-30 p.n.e., Ashley Van Haeften, flickr.com, CC BY 2.0

Z Lewantu do Egiptu, wraz ze srebrem, przybywały także nowe trendy. W okresie Nowego Państwa biżuteria stawała się coraz bardziej barwna i jaskrawa. Wpływ miały na to style rozwijane w Grecji i Lewancie. Wiele bogactw znalezionych w grobowcu Tutanchamona charakteryzuje się bogatym zdobnictwem, z użyciem takich materiałów jak złoto, barwione szkło, fajans, karmeol, obsydian czy lapis lazui.

Biżuteria starożytnej Mezopotamii

O tym, jak ważna była biżuteria dla Sumerów, Asyryjczyków i Akadyjczyków, świadczyć mogą znajdowane na stanowiskach archeologicznych, obszerne i skrupulatne zapiski, dotyczące handlu i produkcji biżuterii, cen surowców i półproduktów itp.

Wytwarzanie biżuterii stało się istotnym rzemiosłem w Mezopotamii ok. 5000 lat p.n.e., czego przykładem może być materiał archeologiczny, zgromadzony na Cmentarzu Królewskim w Ur. Setki grobowców datowanych na 2900-2300 r. p.n.e. zawierało artefakty wykonane ze złota, srebra, brązu, elektrum (stop złota i srebra) i kamieni szlachetnych, najczęściej lapis lazuli, karneoli, agatów czy jaspisów. Wśród nich znajdowało się bardzo wiele egzemplarzy biżuterii.

Produkowana w Mezopotamii biżuteria charakteryzowała się niezwykle bogatym i misternym wzornictwem. Wytwarzana była z cienkich, metalowych drutów oraz elementów nawiązujących do natury, stylizowanych na liście, szyszki, gałązki czy kiście winogron. Biżuteria zdobiona była dużą ilością kolorowych kamieni, głównie agatów, lapis lazuli, karneolów i jaspisów. Szeroka i zaskakująca była gama wykorzystywanych, często bardzo wyrafinowanych technik jubilerskich, jak emaliowanie komórkowe (cloisonné), grawerowanie czy filigran.

Jubilerzy mezopotamscy tworzyli biżuterię do użytku codziennego, dla ludzi, ale także taką, która służyła do ozdabiania posągów i idoli. Biżuterię w Mezopotamii nosiły zarówno kobiety, jak i mężczyźni.