Największe domy aukcyjne: Christie’s

Christie’s to jeden z największych i najbardziej znanych domów aukcyjnych na świecie. Sprzedaje sztukę, przedmioty kolekcjonerskie i dobra luksusowe. Choć jest obecny w 46 krajach, a swoje flagowe centra rozlokowane ma w takich miastach jak Nowy Jork, Londyn, Hongkong, Paryż czy Genewa, jego fascynująca historia rozpoczyna się w XVIII-wiecznym Londynie.

Początki domu

Założycielem domu był urodzony w 1730 roku w Szkocji James Christie. Mawiano o nim, że „miał dostojny wygląd, odznaczał się elokwencją i zawodowym entuzjazmem”. Jego dom stanowił centrum spotkań artystycznej i kolekcjonerskiej śmietanki Londynu. Przyjaźnił się z wieloma znamienitymi artystami, jak Thomas Gainsborough, Sir Joshua Reynolds czy Thomas Chippendale.

Pierwsza udokumentowana transakcja przeprowadzona przez Jamesa Christie, miała miejsce w grudniu 1766 roku. I właśnie ta data podawana jest przez firmę, jako oficjalny początek historii domu aukcyjnego Christie’s. Istnieją jednak wycinki prasowe świadczące o tym, że James Christie wynajmował sale i organizował aukcje już kilka lat wcześniej – od 1762 roku.

Elokwencja i szeroka znajomość sztuki Jamesa znalazła odzwierciedlenie w transakcjach, które przeprowadzał. W 1778 roku obsługiwał on wyprzedaż kolekcji Sir Roberta Walpole’a, która znalazła swego nabywcę w osobie carycy Katarzyny Wielkiej. W 1794 zlicytował zawartość studia swojego zmarłego przyjaciela Sir Joshua Reynoldsa. Rok później prowadził sprzedaż klejnotów Madame du Barry.

Rodzinna firma

Po śmierci Jamesa Christie w 1803 roku, kierownictwo nad domem przejął jego syn, James Christie Młodszy (James Christie The Younger). Zasłynął on jako znawca starożytnej porcelany i rzeźby, w szczególności greckiej i włoskiej. Jego fascynacja starożytnością odnalazła odzwierciedlenie także w amatorskiej pracy naukowej. Był on autorem wielu opracowań dotyczących m.in. początków szachów w Grecji, etruskiego malarstwa wazowego czy starożytnej rzeźby. Przyjaźnił się z wieloma wybitnymi, współczesnymi sobie uczonymi, którzy dostarczali mu rzadkie antyki.

Pod kierownictwem Jamesa Christie Młodszego firma przeniosła się do nowej siedziby przy 8 King’s Street na St. James Square. Pod tym adresem mieściła się aż do pierwszych lat XXI wieku. Po jego śmierci schedę przejęli jego synowie: James Stirling i George Henry, którzy przyjęli jako partnera Williama Mansona, a później także jego brata Edwarda. Gdy w 1859 roku do spółki dołączył Thomas J. Woods, firma zmieniła nazwę na Christie, Manson & Woods. I pod taką nazwą działała do lat 40. XX wieku.

Ekspansja międzynarodowa

W latach 50. XX wieku, w odpowiedzi na kroki podjęte przez konkurencyjny dom Sotheby’s, Christie’s zaczął szerzej otwierać się na rynek międzynarodowy. Firma otworzyła swoje biura i salony sprzedaży w Rzymie (1958), Genewie (1968) i Tokio (1969). Tym samym rozpoczął się zupełnie nowy rozdział w historii domu aukcyjnego.

W roku 1973 roku dom aukcyjny Christie’s stał się spółką publiczną, notowaną na Londyńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. W maju 1998 roku, należący do francuskiego miliardera François Pinaulta holding Groupe Artémis zakupił 29,1 proc. udziałów za 243,2 mln USD. A w kolejnym roku odkupił resztą, wycofując firmę z giełdy. Od tej pory firma przestała raportować swoje zyski i dwa razy do roku podaje tylko łączną sumę sprzedaży.

Wybitne aukcje

Przeważnie, gdy dochodzi do wielkich transakcji na rynku sztuki, dóbr kolekcjonerskich czy luksusowych, najczęściej ma to miejsce właśnie w Christie’s lub Sotheby’s. Te dwa domy w 2019 roku, panowały na ponad połową rynku. Nie dziwi zatem fakt, że w historii Christie’s niejednokrotnie miały miejsce sprzedaże wyjątkowe, jak chociażby Kodeks Leicester Leonarda da Vinci, który w 1994 roku został zakupiony przez Billa Gates’a za kwotę 30,8 mln dolarów.

W 1848 roku, po bankructwie księcia Buckingham i Chandos, firma zajęła się wyprzedażą mienia Stowe House – jednej z pierwszych i najgłośniejszych aukcji wyposażenia domów w Wielkiej Brytanii. Całkowita kwota wyniosła 75 tys. ówczesnych funtów, a wśród sprzedanych przedmiotów znalazł się m.in. Portret z Chandos Johna Taylora, przedstawiający najprawdopodobniej Williama Shakespeare’a.

W 1882 r. Christie’s pośredniczył w sprzedaży kolekcji Hamilton Palace, osiągając całkowitą kwotę w wysokości 332 tys. funtów. W 1987 na aukcji Royal Albert Hall sprzedano za 5,5 mln funtów limuzynę Bugatti Royale. Samochód wyprodukowany został w zaledwie 6 egzemplarzach, w latach 1929-1933. Jednym z głośnych rekordów aukcyjnych była także sprzedaż w 1989 roku Portretu halabardnika Jacopo Pontormo. Za kwotę 35,2 mln dolarów nabyło go muzeum Jeana Paula Getty’ego.

W 2017 roku Christie’s sprzedał obraz Salvator Mundi Leonarda da Vinci za oszałamiającą, rekordową kwotę 450 mln dolarów. W 2022 obraz Shot Sage Blue Marilyn Andy’ego Warhola za nie mniej imponujące 195 mln USD.

Christie’s dziś

Aktualnie Christie’s uznawany jest za największy dom aukcyjny na świecie, wyprzedzając swojego największego konkurenta – Sotheby’s. Firma jest obecna w 46 krajach, w obu Amerykach, w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Azji. Szczyci się szerokim portfolio usług obejmujących m.in. wycenę dzieł sztuki, kursy, archiwizację fotograficzną, przechowywanie dzieł sztuki, a także zarządzanie nieruchomościami. Oferta domu aukcyjnego obejmuje produkty z ponad 80 kategorii, w cenach od 200 dolarów, do setek milionów dolarów.

Aukcje prowadzone są stacjonarnie, jak i online. Firma nie boi się innowacji, czego najlepszym dowodem jest wejście na rynek NFT. Jednocześnie pamięta o najbardziej konserwatywnych klientach, wydając Christie’s Magazine – pismo poświęcone kolekcjonerstwu i sztuce, w którym znajdują się także zapowiedzi nadchodzących aukcji. A wszystko to zaczęło się od wielkiej pasji do sztuki, którą ponad dwa stulecia temu rozwijał pewien przedsiębiorczy Szkot.