Defragmentacja IV – Wystawa Rafała Urbańskiego w Poznaniu

DEFRAGMENTACJA – Rafała Urbańskiego to wystawa, na której prezentowane są prace z lat 2013-2022, czyli okresu twórczości obejmującego, charakterystyczne dla tego artysty, obrazy/obiekty interaktywne. Na podstawie zaprezentowanych prac można zaobserwować zmiany jakie w tym czasie nastąpiły w strukturze obrazów. Determinujący formę motyw kodu staje się z biegiem lat jedynie uzupełnieniem dla figuratywno-abstrakcyjnych hybryd. Następuje także zmiana w samych kodach, pojawiają się nowe możliwości niosące za sobą równie atrakcyjną wizualnie formę graficzną (kody DataMatrix) oraz poszerzają możliwości ekspresji o utwory muzyczne (kody Spotify). Wystawa prezentuje obiekty malarskie oraz grafiki cyfrowe. W ciągu ostatnich lat powstawały także instalacje i filmy wideo. Dzieła prezentowane były na ponad 150 wystawach indywidualnych i zbiorowych w dwudziestu krajach. Część z nich znalazła się w kolekcjach muzeów i galerii sztuki współczesnej oraz w kolekcjach organizatorów biennale i triennale sztuki.

dr Katarzyna Sadrak
kurator wystawy

Rozległa twórczość Rafała Urbańskiego — artysta uprawia malarstwo, grafikę komputerową i wideo-art – w dużej mierze skupia się na zgłębianiu formalnych, treściowych i multimedialnych możliwości QR-ów. QR – Quick Response jak podaje Wikipedia —to alfanumeryczny, dwuwymiarowy, matrycowy, kwadratowy kod graficzny opracowany przez japońskie przedsiębiorstwo Denso-Wave w 1994 r. Geometryczny rytm czarno-białych kwadratów, który bez stosownych komputerowych aplikacji niewiele osób potrafi odczytać, przyciąga zarówno swoją graficzną, ascetyczną urodą, jak i możliwościami zapisywania nim skondensowanych, konkretnych treści. Artystę fascynuje i jedno, i drugie. W obszarze jego obrazów i grafik QR’ y pełnią rolę najważniejszego środka wyrazu. Ich zewnętrzny kształt narzuca rygor formalnej dyscypliny całości kompozycji. Czasem jej schemat wytycza jeden QR, czasem zawiera się w niej więcej ich charakterystycznych kwadratowych sylwetek. Często zyskują inny kolor, oraz grubość nadaną im przez wysmakowane struktury malarskiej materii. Również wewnętrzne proporcje obrazów – często również w formie kwadratu – wynikają z rozmieszczenia kwadratowych modułów QR’ów. Ich dominujący, zwarty, graficzny układ wymusza geometryczną twardość i sterylną czystość kompozycji. Artysta „zmiękcza” ją malarskimi środkami wyrazu: subtelnie wyciszonymi barwami, tonami szarości wtopionych w nawarstwioną grubą biel tła, zapisem niezatartych śladów pędzla. Formalna elegancja świata „zimnej”, geometrycznej abstrakcji, pochłoniętej dążeniem do ideału estetycznego i obojętnego znaczeniowo piękna, zderza się w obrazach Rafała Urbańskiego z zaangażowaną, niejednokrotnie wysoce emocjonalną treścią, zakodowaną w namalowanych QR’ach i możliwą do odczytania przy użyciu specjalnej aplikacji. To treści nawiązujące do sztuki i problemów artystycznych — ale często także dotykające trudnych problemów egzystencjalnych i społecznych. Korzystając z nowoczesnych — i plastycznie atrakcyjnych -możliwości kodowania informacji, kielecki artysta łączy w swoich oryginalnych kompozycjach dwa, dotychczas wykluczające się, światy: świat czystej, geometrycznej sztuki nieprzedstawiającej i świat zaangażowanej literackiej wypowiedzi, kreując tym samym świat własnej, autorskiej, indywidualnej twórczości artystycznej.

Stanisława Zacharko-Łagowska
Historyk sztuki

Rafał Urbański

Rafał Urbański  (ur. 1970 r.) doktor sztuki, malarz, grafik, twórca prac multimedialnych łączących tradycyjne techniki artystyczne z najnowszymi osiągnięciami technik cyfrowych. Obecnie zawodowo związany z Instytutem Sztuk Wizualnych UJK gdzie pełni funkcję wicedyrektora ds. naukowych oraz z Teatrem im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Współpracuje z Politechniką Świętokrzyską gdzie  prowadzi zajęcia dydaktyczne z projektowania graficznego i rysunku. Jest twórcą projektów plakatów, folderów, opracowań naukowych, katalogów m.in. do kilkudziesięciu wydarzeń artystycznych (spektakli teatralnych i wystaw sztuki współczesnej) w Polsce i zagranicą. Autor artykułów o sztuce i komiksie. Od jedenastu lat zasiada w zarządzie ZPAP / Okręgu Kieleckiego, gdzie obecnie pełni funkcję prezesa Okręgu.

Uczestniczył w ponad stu trzydziestu wystawach w dwudziestu krajach m.in. w Japonii, Korei Południowej, Tajlandii, Belgii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Macedonii, Litwie, Estonii, Ukrainie, Czechach, Turcji, Kanadzie, Peru, Argentynie.  Jego prace znajdują się w zbiorach galerii i muzeów w Polsce, Chinach i Rosji oraz w zbiorach organizatorów biennale grafiki w Hiszpanii, Serbii i Bułgarii.

Wybrane osiągnięcia artystyczne i nagrody

• Nagroda Wojewody Świętokrzyskiego – za zestaw prac – Przedwiośnie 38 /2015.
• Nagroda Targów Kielce za zestaw filmów wideo – Przedwiośnie 39 / 2016.
• Nagroda TVP Kielce za zestaw prac malarskich i wideo – Przedwiośnie 41/ 2018.
• Nagroda Grand Prix – Prezydenta Miasta Kielce za zestaw prac – Przedwiośnie 43 / 2020.
• Świętokrzyska Nagroda Kultury 2020.
• Nagroda Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach – za asamblaż – Przedwiośnie 44 / 2021.
• Nagroda Marszałka Województwa Łódzkiego za zestaw prac wideo na VI Piotrkowskim Biennale Sztuki / 2021.
• Nagroda Rektora Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach za osiągnięcia artystyczne w roku 2021.