Fałszerstwo nazywane było drugim najstarszym zawodem świata i często karane było surowiej niż inne przestępstwa. Wraz z postępem fałszerstw, rozwijały się również zabezpieczenia. Banknoty mają dziś dziesiątki zabezpieczeń. Złote sztabki posiadają opakowania typu certipack czy kinebar. A jak zabezpieczane są złote monety?
Forma monety i właściwości złota
Podstawowym zabezpieczeniem monet jest ich forma. Złota moneta uncjowa Liść Klonowy to płaski krążek o średnicy ok. 30 mm i grubości mniejszej niż 3 mm. Jest to zatem stosunkowo niewielki przedmiot, co już stanowi pewne utrudnienie dla fałszerza.
Złoto jest gęste – jego gęstość wynosi 19 320 kg/m3. Zbliżoną do złota gęstość posiada tylko wolfram (19 100 kg/m3). Ten jednak topi się w temperaturze 3 410 stopni Celsjusza, co stwarza kolejną trudność dla potencjalnego fałszerza. Znając wymiary i wagę, jesteśmy także w stanie zweryfikować gęstość.
Trudnością dla potencjalnego fałszerza jest także wzór na awersie i rewersie, a dokładnie jego szczegółowość i złożoność. Stopić wolfram to jedno, ale odwzorować z dużą dokładnością twarz Królowej Eleżbiety II lub instrumenty z filharmonii wiedeńskiej to kolejne utrudnienie.
Zatem sama forma monety, ograniczenia płynące z właściwości fizycznych złota oraz trudność z nalezieniu odpowiedniego zamiennika na starcie ustanawiają bardzo wysoki „próg wejścia” dla fałszerzy.
Dowiedz się więcej, jak potwierdzić autentyczność złota
Najbezpieczniejsza moneta na świecie
Brytyjska Royal Mint chwali się, że jej Britannia jest najbezpieczniejszą monetą na świecie – i rzeczywiście, jeśli weźmiemy pod uwagę wyżej wspomniane wyzwania, zabezpieczenia Britannii robią wrażenie.
Od 2021 na rewersie Britannii znajduje się niewielki, okrągły obszar, który działa jak hologram – w zależności od tego, pod jakim kątem patrzymy, widzimy trójząb lub kłódkę.
Tło Britannii tworzą niewielkie wypustki, które różnią się między sobą wielkością i głębokością. Z oddali tworzą one złudzenie fal. Jest to kolejny, bardzo trudny do uzyskania efekt.
Kolejnym zabezpieczeniem jest mikrotekst na ramce otaczającej postać Britanni na rewersie. Słowa „DECUS ET TUTAMEN” oznaczają po łacinie „Chwała i obrona” i odnoszą się do postaci Britanni. Ale również do tego, że są formą zabezpieczenia. Wykonane laserem litery na monecie 1-uncjowej mają poniżej 1 mm wysokości.
Bullion DNA
Royal Canadian Mint uchodzi za innowatora w dziedzinie zabezpieczeń monet. Od 2014 roku mennica posługuje się systemem Bullion DNA. Jest to zastrzeżona technologia, bazującą na rozwiązaniu Signoptic opracowanym przez firmę EDGYN SAS, będącym swego rodzaju cyfrowym odciskiem palca.
Brzmi to skomplikowanie, jednak działanie tej technologii jest stosunkowo proste: monety Liść Klonowy posiadają kilka zabezpieczeń – mały wizerunek liścia klonowego, na którym znajdują się mikrodruk z rocznikiem monety czy promieniste linie z laserowym mikrograwerunkiem, które tworzą wzór załamujący światło, charakterystyczny dla każdej monety.
Każda moneta jest inna. Wszystkie są sfotografowane, a ich zdjęcia znajdują się w bazie danych, która jest dostępna dla wszystkich autoryzowanych dealerów Royal Canadian Mint. W każdym momencie można zatem przy pomocy urządzenia Bullion DNA zeskanować monetę i sprawdzić, czy figuruje ona w bazie.
Amerykański orzeł – tajne przez poufne
Ciekawym przypadkiem jest Amerykański Orzeł, jak i inne monety wybijane przez US Mint. Mennica Stanów Zjednoczonych informuje o tym, że jej monety mają zabezpieczenia jawne, jak i niejawne. Wśród jawnych są m.in. brakujący ząbek na rancie, na godzinie szóstej (patrząc na awers), a także nietypowy stop, który składa się z 91,67 proc. złota, 3 proc. srebra oraz 5,33 proc. miedzi. Niestandardowy stop z jednej strony komplikuje dokonanie fałszerstwa, z drugiej zaś wymusza na osobie dokonującej weryfikacji użycia bardziej złożonych metod.
Jeśli chodzi o zabezpieczenia niejawne, narosło wokół nich mnóstwo mitów i domysłów, wśród których przyjmuje się zarówno najbardziej absurdalne teorie, jak np. to, że w monecie ukryty jest mikroczip, jak i to, że żadnych niejawnych zabezpieczeń nie ma, a US Mint wprowadziła taką dezinformację celowo. Nie zmienia to faktu, że fałszerze zapewne także nie mają co do tej kwestii pewności. Co więcej – skoro US Mint stosuje (lub twierdzi, że stosuje) zabezpieczenia niejawne, skąd mamy wiedzieć, że nie stosują ich inne mennice?
Czy monety to bezpieczna forma zakupu fizycznego złota?
Złoto ma w założeniu chronić nasze oszczędności i zapewniać bezpieczeństwo. Trudno zatem dziwić się producentom, że prześcigają się w sposobach na zabezpieczenie swoich monet.
Wybierając takie monety jak Britannia czy Kanadyjski Liść Klonowy, które posiadają najnowocześniejsze formy zabezpieczeń, jesteśmy w stanie bez specjalistycznego sprzętu stwierdzić, że mamy do czynienia z autentyczną monetą.
Kierują się jednak dobrymi praktykami i wybierając godnego zaufania partnera, ograniczamy ryzyko zakupu falsyfikatu do zera, bez względu na to, czy zdecydujemy się na zakup monety czy sztabki i czy będzie to Britannia czy Wiedeńscy Filharmonicy.
Dyrektor ds. rynków międzynarodowych w Grupie Goldenmark. Z branżą złota i kamieni szlachetnych związany od ponad dekady. Certyfikowany ekspert diamentów HRD w Antwerpii. W Goldenmark odpowiada za koordynację bezpośredniej współpracy z największymi producentami i dostawcami złota i diamentów na całym świecie.
