Szafir to minerał o nazwie korund. Szafirem nazywamy każdy kolor korundu, z wyjątkiem czerwonego, który jest rubinem. Jeżeli jest różowo-pomarańczowy, mamy do czynienia z padparadżą. Każdy inny kolor, z wyjątkiem niebieskiego, będzie szafirem fantazyjnym. Proste.
Czym są szafiry?
Szafiry, podobnie jak rubiny, to minerał o nazwie korund. Jeżeli posiada większe natężenie chromu i przybiera rubinowy kolor, mamy do czynienia z rubinem. Klasyczny szafir ma kolor niebieski. Oprócz tego, szafiry występują praktycznie w każdym kolorze: biały, bezbarwny (leukoszafir), jasnożółty, czerwonawy (nie czerwony!), pomarańczowo-różowy (padparadża), purpurowy, fioletowy, fioletowoniebieski, zielony, jasnoniebieski, szary, brunatny, a nawet czarny.
Relacja pomiędzy szafirem niebieskim, a innymi kolorami szafiru, przypomina nieco relację pomiędzy diamentami bezbarwnymi, a fantazyjnymi. W użyciu funkcjonuje nawet taki termin jak „szafiry fantazyjne”. Odnosi się on do wszystkich szafirów kolorowych, poza niebieskim (i czerwonym, który jest rubinem). Szafiry fantazyjne są na ogół mniej dostępne niż niebieskie, a niektóre kolory są szczególnie rzadkie.
Gdzie wydobywa się szafir?
Miejscami wydobycia szafirów są: Sri Lanka, Kambodża, Indie, Australia, Tajlandia czy Tanzania. Szafiry zdobyły szczególne uznanie wśród producentów biżuterii po tym, jak w XX wieku odkryto złoża w Afryce Wschodniej i na Madagaskarze. Te ostatnie przyniosły szczególne uznanie szafirom fantazyjnym. Przyciągnęły one uwagę tych producentów biżuterii, którzy chcieli odejść od tradycyjnych odcieni: czerwieni, błękitu i zieleni.
Szafirowe 4C
Kolor
Na cenę szafiru wpływa w dużym stopniu nasycenie koloru. Im bardziej intensywny kolor (vivid), tym większa wartość szafiru. Ocenie poddawany jest także ton – od jasnego, do ciemnego. Tutaj zazwyczaj najbardziej pożądanym tonem jest średni (medium). A zatem, podobnie jak w przypadku rubinu, szafir nie powinien być ani za ciemny, ani za jasny.
Podobnie, jak w przypadku innych kamieni szlachetnych, niektóre szafiry poddawane są procesowi podgrzewania, w celu wzmocnienia ich koloru. Informacja o tym powinna znaleźć się w certyfikacie (heated lub unheated/non-heated/natural). Wyżej wycenia się kamienie o naturalnym kolorze.
Czystość
Inaczej niż w przypadku diamentów, inkluzje w szafirach nie są postrzegane jako wada. Naturalny szafir praktycznie zawsze posiada inkluzje. O ile nie wpływają one znacząco na jego przejrzystość czy jasność, nie są cechą bardzo niepożądaną. Często stanowią o urodzie kamienia i są postrzegane jako atut.
Podobnie, jak w przypadku rubinu, szafiry mogą posiadać inkluzje, które przełożą się na powstanie efektu gwiazdy (star effect, asteryzm). Wówczas, dla lepszego wydobycia tego efektu, używa się szlifu kaboszonowego (obły, bez fasetek).
Szlif
Cięcie szafiru wynika z jego cech, wielkości czy wizji szlifierza. Ma na celu wydobycie z kamienia maksymalnego piękna. Popularne szlify stosowane w przypadku szafirów to szlif okrągły, poduszka, owalny, gruszka, promienny, szmaragd, kwintylion oraz serce.
Masa
Wysokiej jakości szafiry powyżej jednego karata są bardzo rzadkie. Jednak szafiry o jakości handlowej są powszechnie dostępne w szerokiej gamie rozmiarów. Cena za karat rośnie wraz z rozmiarem kamienia.
Bartosz Adamiak
Od ponad 10 lat zawodowo związany z rynkiem złota. W Goldenmark odpowiada za przygotowywanie treści, raportów i innych publikacji.
