Metale i kamienie szlachetne – poradnik

WSTĘP

Zapraszamy do świata metali i kamieni szlachetnych.

W pędzącym i dynamicznie zmieniającym się XXI wieku coraz trudniej czuć się stabilnie. By zachować poczucie bezpieczeństwa, warto poszukiwać tego, co trwałe i nieulotne.

W Goldenmark wierzymy w ideę wartości dla pokoleń. To dla nas odpowiedź na potrzebę budowania i przekazywania bliskim trwałego majątku. To także coś więcej niż tylko wartość materialna.

Dlatego stawiamy na znaną od stuleci wartość złota, wzmocnioną wiecznym pięknem diamentów i kamieni szlachetnych.

Wierzymy, że zarówno metale, jak i kamienie mogą stać się nie tylko składnikiem stabilnego majątku, lecz także filarem skutecznego przekazywania wartości przyszłym pokoleniom.

Złoto i inne metale szlachetne

1.1 W JAKIM CELU KUPUJE SIĘ KRUSZCE?

Złoto i srebro to dobra trwałe, które służą budowaniu bezpieczeństwa i ochronie kapitału. Mogą być również efektywnym sposobem na międzypokoleniowy transfer majątku. Złoto chroni przed inflacją oraz negatywnymi skutkami kryzysów, zapewnia poczucie bezpieczeństwa i spokój. W efekcie otrzymujemy coś więcej: trwały fundament rodzinnego majątku dla pokoleń.

Złoto można kupić pod postacią metalu fizycznego (sztabek i monet) lub różnych form instrumentów opartych na złocie (funduszy ETF, funduszy spółek wydobywczych itp.). Jednak to przede wszystkim złoto fizyczne służy ochronie kapitału i budowaniu bezpieczeństwa. Kruszec ten, poprzez swój ponadczasowy charakter i znane od wieków walory, wymyka się chwilowym modom i czysto materialnej wartości. Złota sztabka czy moneta jako część rodzinnej kolekcji może z czasem nabrać również niezwykłej wartości sentymentalnej. To także często dostrzegana zaleta złota.

1.2 ZŁOTO

Złoto inwestycyjne/lokacyjne to złoto fizyczne w postaci sztabek o próbie co najmniej 995 oraz monet o próbie co najmniej 900, wybitych nie wcześniej niż w 1800 roku i będących środkiem płatniczym (mających nominał). Złoto spełniające te warunki może być przedmiotem inwestycji lub lokaty, ma też szereg zalet, takich jak zwolnienie z podatku VAT, brak podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki), a także brak podatku dochodowego, o ile sprzedaż nastąpi nie wcześniej niż w ciągu sześciu miesięcy od momentu zakupu.

Potężną przewagą fizycznych kruszców jest też pełna kontrola nad nimi i niezależność od instytucji finansowych czy rozmaitych systemów informatycznych, które mogą się okazać zawodne. Złote sztabki czy monety przechowujemy w sobie znanym miejscu – może to być skrytka, sejf czy bank – i to do nas należy decyzja, czy i kiedy je sprzedamy lub przekażemy w spadku.

Lokowanie majątku w złocie to dostęp do właściwie nieopodatkowanej, bezpiecznej oraz całkowicie kontrolowanej przez nas formy akumulowania kapitału.

1.3 SKĄD ZŁOTO CZERPIE SWOJĄ WARTOŚĆ?

Złoto jest rzadkie, łatwe w obróbce, trudne do podrobienia oraz piękne. Cechy te sprawiły, że przez większą część historii ludzkości było ono pieniądzem w bardzo dosłownym tego słowa znaczeniu – ze złota wykonywano monety, których używano w codziennych transakcjach, jak również drogocenną biżuterię. W złocie wypłacano wynagrodzenia, płacono podatki i przechowywano majątki. Jeszcze nasi dziadkowie pamiętają czasy, kiedy złota moneta była czymś, co warto ukryć na czarną godzinę (np. w okresie okupacji czy PRL-u). Fakt ten może się również odnosić do wspomnianej wcześniej wartości sentymentalnej złota.

Na przestrzeni dziejów ludzkość wypracowała formy pieniądza, których przewagą nad złotem była wygoda. Papierowe banknoty stanowiły odzwierciedlenie kruszcu, który spoczywał bezpiecznie w państwowym skarbcu. Jednocześnie sam banknot był jedynie formą obietnicy na papierze, którą dał nam jego emitent – mniej lub bardziej wiarygodny.

W XX wieku złoto stopniowo oddzielane było od pieniądza. W 1971 roku Richard Nixon definitywnie rozdzielił złoto i dolara amerykańskiego. Z jednej strony otworzyło to amerykańskiemu Fedowi furtkę do nieograniczonego dodruku pieniądza, z drugiej sprawiło, że powstał osobny rynek, na którym obracano złotem w celach inwestycyjnych i lokacyjnych. W krótkim czasie cena złota z odgórnie ustalonych 35 dolarów za uncję skoczyła do 200 dolarów, potem do 400, aż w końcu przekroczyła poziom 1000 dolarów. Tak w dobie pieniądza opartego na rządowej obietnicy rynek wyceniał fizyczne złoto. Tyle ludzie gotowi byli zapłacić za bezpieczeństwo.

W przeciwieństwie do pieniądza fiducjarnego złota nie da się dodrukować. Jego ilość na Ziemi jest ograniczona, a jego podażą trudno manipulować w taki sposób jak podażą pieniądza fiducjarnego. Niełatwo bowiem z dnia na dzień czy nawet z miesiąca na miesiąc drastycznie zwiększyć produkcję kopalni. Wydobycie złota to kosztowny i złożony proces wymagający ludzi, ciężkiego sprzętu i technologii.

Według szacunków Światowej Rady Złota będziemy wydobywali złoto jeszcze przez ok. 20–30 lat. Co wydarzy się później? Jest kilka hipotetycznych scenariuszy. Najbardziej prawdopodobny z nich mówi o tym, że cena złota znacząco wzrośnie. Wzrost ten będzie jednak rozłożony w czasie przez rosnącą podaż kruszcu pochodzącego ze skupu, która zastąpi podaż kopalnianą. Ten stan jednak również nie będzie trwał wiecznie.

1.4 OD CZEGO ZALEŻY CENA ZŁOTA?

Złoto jest surowcem notowanym na giełdzie. Cena gotowych produktów – monet i sztabek – uzależniona jest od ceny giełdowej kruszcu, a dodatkowo zawiera w sobie koszty produkcji i logistyki.

Na cenę giełdową złota wpływają przede wszystkim dwie podstawowe siły rynkowe: popyt i podaż. O ile podaż złota jest obecnie względnie stała, o tyle popyt ulega pewnym fluktuacjom krótkoterminowym, będącym pochodną nastrojów rynkowych i gospodarczych. W długim terminie złoto zyskuje jednak na wartości odwrotnie proporcjonalnie do procesu jej utraty przez dolara amerykańskiego (inflacja).

Popyt na złoto wzrasta, gdy pojawiają się niepokoje gospodarcze czy geopolityczne. Dlatego kruszec ten doskonale sprawdza się jako forma dywersyfikacji portfela – jego cena jest niższa, gdy na świecie jest spokojnie, a wzrasta, gdy zaczyna dziać się źle (przykłady: kryzys z 2008 roku, pandemiczny rok 2020). To doskonała przeciwwaga do tradycyjnych instrumentów inwestycyjnych, takich jak chociażby akcje spółek giełdowych czy udziały w funduszach inwestycyjnych.

Cena złota i sytuacja na świecie mogą wpływać także na podaż tego metalu. Gdy cena złota jest zbyt niska, kopalnie mają problem z rentownością i szukają oszczędności, co może wpływać na ograniczenie produkcji. Gdy cena złota jest bardzo wysoka, rośnie jego podaż z rynku wtórnego – ludzie posiadający złoto, również w postaci biżuterii, sprzedają je, korzystając z wysokich cen.

W dłuższej perspektywie podaż złota cechuje się dużą stabilnością, co stoi w opozycji do podaży np. pieniądza fiducjarnego. Jednak z uwagi na to, że ilość złota jest ograniczona, jego podaż będzie stopniowo spadać, a cena rosnąć.

Cenę złota, a w zasadzie jego wartość, można ocenić również z perspektywy wymykającej się czysto materialnemu spojrzeniu. Posiadając taki walor i jednocześnie mając świadomość faktu, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć przyszłości, zyskujemy wartość, która jest wolna od zmian na rynkach finansowych czy walut, a także zapewnia stabilność, spokój i bezpieczeństwo.

1.5 SZTABKI CZY MONETY?

Złoto w formie fizycznej dostępne jest na rynku w dwóch formach: sztabek i monet bulionowych (inwestycyjnych, lokacyjnych). Obie te formy się różnią, jednak różnicom tym często przypisuje się znacznie większe znaczenie niż ma to miejsce w rzeczywistości.

Sztabki są nieco tańsze od monet z powodu niższych kosztów produkcji i dostępne są w szerszym spektrum wagowym: od 1 g do 1 kg (w obiegu międzybankowym funkcjonują sztabki o masie 12,5 kg, jednak z uwagi na wysoką cenę oraz niepraktyczność jest to niezwykle rzadkie zjawisko w handlu detalicznym). Często sztabki mają opakowanie zwane certipackiem lub certicardem, które stanowi zabezpieczenie przed uszkodzeniem fizycznym, a także – dzięki nowatorskim rozwiązaniom technologicznym – daje gwarancję, że nie było wcześniej otwierane, a sztabka nie była wyjmowana.

PRODUCENCI SZTABEK

Do najpopularniejszych producentów sztabek należą: C.Hafner (Niemcy), Valcambi Suisse (Szwajcaria), Umicore (Belgia) czy Rand Refinery (RPA).

Cena monet jest nieco wyższa i są one dostępne w znacznie mniejszym przedziale wag. Podstawową jednostką jest 1 uncja (31,1 g), ale często producenci oferują także mniejsze wersje: 1/2 uncji (15,55 g), 1/4 uncji (7,775 g) lub 1/10 uncji (3,11 g).

Czynnikiem, który często decyduje o wyborze monety, jest to, że są one bardzo trudne do podrobienia (trudny wzór; fałszerstwa, o ile już się zdarzają, dotyczą częściej dużych sztabek). Monety cieszą się też większymi walorami estetycznymi i mogą być przechowywane w wygodnych tubach (20–25 uncji) lub w masterboxach (500 uncji).

Warto również zwrócić uwagę na inny aspekt wyboru między sztabkami i monetami. Za każdą ze słynnych monet lokacyjnych stoi niezwykła historia. Inną opowieść niesie ze sobą klasyczny Krugerrand z RPA, inną perfekcyjnie zabezpieczony Kanadyjski Liść Klonowy, a jeszcze inną Wiedeńscy Filharmonicy – jedyna złota moneta z nominałem w euro. Więcej o niezwykłych historiach monet piszemy w dalszej części publikacji. Z kolei sztabki kuszą swoim klasycznym charakterem, często połączonym z dodatkowym, nowoczesnym zabezpieczeniem, opisanym wcześniej. Dobierając do kolekcji kolejne monety czy sztabki, sami piszemy swoją złotą historię.

„Idea wartości dla pokoleń to sposób na tworzenie własnego rodzinnego kapitału kulturowego, który łączy w sobie niezależność i trwałość z konkretnym majątkiem oraz szlachetnymi pamiątkami, które wymykają się chwilowości i masowości”.

1.6 AKREDYTACJA LBMA

Akredytację LBMA (London Bullion Market Association) mogą otrzymać firmy spełniające rygorystyczne normy dotyczące sztabek good delivery, czyli o masie 12,5 kg, używanych w handlu międzybankowym.

Często błędnie mówi się, że „sztabki mają certyfikat LBMA”. W rzeczywistości akredytację otrzymują nie konkretne sztabki, tylko producent, który spełnia normy dla sztabek good delivery. Jeżeli jakaś firma nie zajmuje się biciem sztabek good delivery (np. Mennica Austriacka), niekoniecznie znajdzie się na liście firm posiadających akredytację.

Akredytacja LBMA to dodatkowe uwiarygodnienie, jednak jej brak w przypadku firmy, która nie zajmuje się sztabkami o masie 12,5 kg, nie oznacza, że sztabki czy monety tego przedsiębiorstwa nie spełniają norm. Normy dotyczą wyłącznie sztabek good delivery.

1.7 NAJPOPULARNIEJSZE ZŁOTE MONETY

Monety cieszące się największą rozpoznawalnością to: Krugerrand (Rand Refinery, RPA), Australijski Kangur (Perth Mint, Australia), Kanadyjski Liść Klonowy (Royal Canadian Mint, Kanada), Amerykański Orzeł (US Mint, USA), Wiedeńscy Filharmonicy (Mennica Austriacka, Austria).

Mniej popularne, choć również bardzo często spotykane, to: Britannia (Royal Mint, Wielka Brytania), Amerykański Bizon (US Mint, USA), a także Panda (Mennica Chińskiej Republiki Ludowej, Chiny).

KRUGERRAND

Krugerrand to najpopularniejsza i najbardziej rozpoznawalna moneta bulionowa na świecie. Po raz pierwszy wyemitowana została w 1967 roku przez południowoafrykańską mennicę Rand Refinery i była pierwszą złotą monetą o charakterze lokacyjnym.

Nazwa Krugerrand ma podwójną genezę. Pierwszy człon wywodzi się od nazwiska prezydenta niezależnego kraju Burów, republiki Transwalu – Paula Krugera. W tym właśnie państwie, które w latach 1852–1902 istniało w granicach RPA, odkryto potężne pokłady złota. Znajduje się ono w czołówce towarów eksportowanych z tego afrykańskiego kraju. Wizerunek prezydenta jest przedstawiony również na awersie monety. Druga część nazwy zapożyczona została od waluty obowiązującej w RPA (rand). Na rewersie znajduje się antylopa springbok – symbol Południowej Afryki.

Moneta Krugerrand wyróżnia się specyficznym stopem, który od lat używany jest do jej produkcji. Czyste złoto z niewielką domieszką miedzi sprawia, że moneta staje się nieco bardziej odporna na uszkodzenia mechaniczne, takie jak ścieranie czy rysowanie. Dlatego często można się natknąć na starsze roczniki Krugerrandów (z lat 80. i 90.), które w dalszym ciągu wyglądają bardzo dobrze.

Współcześnie Krugerrand znajduje się w czołówce najpopularniejszych złotych monet, takich jak Kanadyjski Liść Klonowy, Wiedeńscy Filharmonicy i Australijski Kangur. Do 1980 roku Krugerrandy stanowiły aż 90 proc. światowego rynku złota. W tym roku mennica RPA wprowadziła do obiegu dodatkowe wersje monety o mniejszych wagach: 1/2 uncji, 1/4 uncji i 1/10 uncji złota.

W 2017 roku przypadła 50. rocznica pierwszej emisji południowoafrykańskich monet. Z tej okazji mennica Rand Refinery wyemitowała specjalną jubileuszową wersję złotej monety – „50. rocznica Krugerranda” – w nakładzie 100 tys. egzemplarzy oraz srebrnego Krugerranda w wersji premium o wadze 1 uncji w nakładzie miliona egzemplarzy.

KANADYJSKI LIŚĆ KLONOWY (MAPLE LEAF)

Kanadyjski Liść Klonowy to moneta z rządową gwarancją wagi i czystości kruszcu. Złoto jest najczystszej próby i pochodzi wyłącznie z kanadyjskich zasobów. Sam liść klonu, który stał się inspiracją dla tej monety, ma dla Kanadyjczyków szczególne znaczenie – od 1868 roku stanowi symbol narodowy. Z początku znajdował się w herbach prowincji Ontario i Quebec. Od 1965 roku jest głównym elementem flagi narodowej Kanady.

Królewska Mennica Kanadyjska rozpoczęła emisję monety Kanadyjski Liść Klonowy w 1979 roku jako alternatywę dla południowoafrykańskiego Krugerranda, który z powodu polityki apartheidu nie był ogólnodostępny na rynku.

Od początku na awersie tej złotej monety znajduje się znany wizerunek królowej Elżbiety II – formalnej głowy państwa kanadyjskiego. Natomiast rewers przedstawia słynny na cały świat narodowy symbol Kanady, któremu moneta zawdzięcza także swoją nazwę: liść klonowy.

Kanadyjski Liść Klonowy jest prawnym środkiem płatniczym o wartości nominalnej 50 dolarów kanadyjskich. Jednak z uwagi na zawarty w monecie kruszec jej wartość realna jest wielokrotnie wyższa. Podstawową wersją jest moneta jednouncjowa o wadze 31,1 g. Dostępne są również monety o mniejszej wadze: 1/2 uncji (15,55 g), 1/4 uncji (7,77 g), 1/10 uncji (3,11 g), a nawet 1/20 uncji (1,55 g) i 1/25 uncji (1,24 g).

Moneta dostępna jest także w wariantach ze srebra, platyny, palladu oraz w wersji bimetalicznej. Przy okazji wielu rocznic emitowane były też specjalne edycje, np. w 2004 roku z okazji 25-lecia Kanadyjskiego Liścia Klonowego.

W 2014 roku moneta otrzymała nowatorskie zabezpieczenie przed próbami jej podrobienia – tuż nad informacją o wadze dodany został grawerowany laserowo listek. Ten niewielki detal sprawia, że podrobienie monety staje się w zasadzie niemożliwe.

AUSTRALIJSKI KANGUR

Moneta bita od 1986 roku przez australijską mennicę Perth Mint. Z początku nazwa monety brzmiała nugget, co oznacza samorodek. Na rewersie znajdował się właśnie złoty samorodek. Od 1989 roku widnieje tam kangur, który jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt Australii. Co ciekawe, wizerunek kangura co roku jest nieco inny, co sprawia, że moneta ma pewien walor kolekcjonerski.

Awers monety zdobi podobizna królowej Elżbiety II, która jest oficjalną głową państwa w Australii.

Australijski Kangur bity jest ze złota próby 9999, a zatem jego masa to dokładnie 31,1 g (1 uncja). Dostępny jest w standardowej wersji o wadze 1 uncji (31,1 g), a także: 1/2 uncji, 1/4 uncji, 1/10 uncji i 1/20 uncji. Są też większe monety: 2 uncje, 10 uncji, 1 kg oraz 1 t (moneta pokazowa).

Od 2015 r. Australijski Kangur dostępny jest również w wersji srebrnej.

AMERYKAŃSKI ORZEŁ

Moneta emitowana przez US Mint od 1986 roku, a zarazem jedna z najsłynniejszych amerykańskich monet bulionowych. Jej nazwa – American Eagle – nawiązuje do obiegowej złotej dwudziestodolarówki, bitej do 1933 roku, która dla odróżnienia jest dziś nazywana Double Eagle.

Na awersie monety znajduje się Liberty – personifikacja wolności, będącej jedną z największych wartości leżących u podstaw utworzenia państwa amerykańskiego.

Krocząca z pochodnią i gałązką oliwną Liberty zaprojektowana została przez Augustusa Saint-Gaudensa. W tle widać wschód słońca rozpościerający się nad budynkiem Kapitolu. Rewers zdobi orzeł wznoszący się nad gniazdem z gałązką oliwną w dziobie. Wizerunek ten stworzył rzeźbiarz Miley Busiek w roku pierwszej emisji monety.

Moneta wybijana jest ze stopu zawierającego 91,67 proc. złota, 3 proc. srebra oraz 5,33 proc. miedzi. W związku z tym, mimo że jest to moneta jednouncjowa (zawiera 1 uncję najczystszego złota), jej waga brutto wynosi 33,93 g. Użycie stopu zwiększa trwałość monety oraz jej odporność na uszkodzenia fizyczne, takie jak zarysowania czy ścieranie.

Amerykański Orzeł występuje w wersjach o wadze 1 uncji (50 dolarów), 1/2 uncji (25 dolarów), 1/4 uncji (10 dolarów) oraz 1/10 uncji (5 dolarów). Najpopularniejsza, jednouncjowa wersja bita jest rocznie w nakładach od 100 tys. do 1,1 mln egzemplarzy, w zależności od popytu.

WIEDEŃSCY FILHARMONICY

Wiedeńscy Filharmonicy to jedna z najpopularniejszych złotych monet bulionowych na świecie. Jest także jedyną monetą bulionową produkowaną na terenie Europy i wybijaną w walucie euro. Za projekt odpowiada Thomas Pesendorfer – artysta na co dzień współpracujący z Mennicą Austriacką.

Na rewersie monety znajduje się osiem najpopularniejszych instrumentów znanej na całym świecie orkiestry austriackiej: skrzypce, wiolonczela, róg, fagot oraz – na ostatnim planie – harfa. Awers prezentuje znakomite organy rurowe ze Złotej Sali w Augsburgu (Goldener Saal) w Wiener Musikverein, siedzibie słynnej orkiestry Wiener Philharmoniker. Nad nimi znajduje się napis: „Republik Österreich”, poniżej zaś nominał monety (100 euro), waga oraz rok wybicia.

Monety Wiedeńscy Filharmonicy po raz pierwszy zostały wyemitowane w październiku 1989 roku, pierwotnie w dwóch wersjach wagowych: 1 uncji i 1/4 uncji złota. Dopiero w 1991 i 1994 roku ukazały się kolejne nominały: 1/10 uncji oraz 1/2 uncji złota.

W latach 90. XX wieku moneta była najlepiej sprzedającą się w Europie i drugą najpopularniejszą na świecie. W 2004 roku stanowiła niemal 40 proc. sprzedaży złota w krajach europejskich. W 2014 roku zaprojektowano kolejną monetę, o wadze 1/25 uncji i nominale 4 euro.

Poza niepodważalną popularnością wśród europejskich inwestorów monety cieszą się zainteresowaniem także w Japonii i Ameryce Południowej. Współcześnie Wiedeńscy Filharmonicy znajdują się w czołówce najpopularniejszych złotych monet na świecie, takich jak Kanadyjski Liść Klonowy, Krugerrand i Australijski Kangur.

W lutym 2008 roku Mennica Austriacka wyemitowała pierwsze srebrne monety bulionowe jednouncjowe najwyższej próby 999 o nominale 1,5 euro. W 2016 roku wprowadziła do obiegu również jednouncjową platynową monetę o takim samym nominale jak złota, czyli 100 euro. Ze względu na właściwości kruszcu inne są wymiary monety oraz sama jej czystość – próba 9995.

AMERYKAŃSKI BIZON

Pierwsza amerykańska moneta bulionowa wybijana z 24-karatowego złota. Po raz pierwszy Amerykański Bizon wyemitowany został w 2006 roku. Pomysł wypuszczenia monety o najwyższej próbie czystości wiązał się z tym, że wielu Amerykanów wybierało Kanadyjski Liść Klonowy zamiast rodzimego Amerykańskiego Orła, którego próba wynosiła 22 karaty (916), z odpowiednio większą masą.

Projekt monety bazuje na niklowej pięciocentówce emitowanej w latach 1913–1938, której autorem był James Earle Fraser. Wzór ten postrzegany jest dziś jako jeden z najlepszych projektów amerykańskich monet w historii.

Na awersie znajduje się profil Indianina, wzorowany na podobiznach trzech wodzów różnych indiańskich plemion: Wielkiego Drzewa, wodza plemienia Kiowa, Żelaznego Ogona, wodza plemienia Oglala Lakota, oraz wodza Czejenów – Dwa Księżyce.

Na rewersie monety widnieje bizon amerykański, z którym przez wiele tysiącleci indiańskie plemiona miały powiązania kulturowe i duchowe. Indianie pozyskiwali z bizonów mięso i futra, ale – w przeciwieństwie do białego człowieka – zabijali je tylko z konieczności, nie w sposób masowy, który w pewnym momencie bardzo drastycznie ograniczył populację tego zwierzęcia. Spośród wszystkich amerykańskich stworzeń bizon jest chyba najbardziej charakterystycznym ssakiem, tuż obok niedźwiedzi brunatnych i grizli, a także pumy płowej.

Poza standardową wagą 31,1 g (1 uncja), której nominał wynosi 50 dolarów, dostępne są również mniejsze monety: 1/2 uncji (15,552 g, 25 dolarów), 1/4 uncji (7,776 g, 10 dolarów) oraz 1/10 uncji (3,11 g, 5 dolarów).

Moneta wybijana jest w mennicy West Point w Nowym Jorku, podobnie jak wszystkie inne amerykańskie monety bulionowe. Mennica West Point, wybudowana w 1937 roku w pobliżu legendarnej Akademii Wojskowej, jest drugim po Fort Knox depozytariuszem amerykańskiego złota – w skarbcach West Point znajduje się ok. 22 proc. amerykańskich rezerw złota.

CHIŃSKA PANDA

Historia i kultura Chin nierozerwalnie związana jest ze złotem. Dość powiedzieć, że Chiny wraz z Indiami odpowiadają za połowę światowego popytu na złotą biżuterię. Również złoto w postaci sztabek i monet cieszy się w tym kraju bardzo dużym poważaniem i kupowane jest z wielu okazji – stanowi niemalże podstawową i tradycyjną formę przechowywania majątku.

Monety powszechnie określane jako chińska Panda emitowane są od 1982 roku przez kilka państwowych mennic (m.in. w Pekinie, Szanghaju, Shenyang czy Shenzhen). Charakterystyczną cechą Pandy jest zmieniający się co roku wzór na rewersie, przedstawiający pandę wielką – zwierzęcy symbol Chin. Narażona na wyginięcie panda wielka uważana jest za narodowe bogactwo tego kraju. Występuje na wolności jedynie na obszarze kilku łańcuchów górskich w prowincjach Syczuan, Gansu i Shaanxi.

Na awersie monety niezmiennie gości wizerunek Świątyni Nieba, która znajduje się w południowo-wschodniej części centrum Pekinu. Kompleks budynków sakralnych odwiedzany był przez cesarzy dynastii Ming i Qing w trakcie corocznych ceremonii modlitwy do nieba o dobre zbiory. W 1998 roku Świątynia Nieba została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Do 2015 roku monety Panda miały standardowe wagi. W 2016 roku uległy one zmianie, co stanowi kolejną charakterystyczną cechę tych monet. Podstawową jednostką jest moneta o nominale 500 juanów i masie 30 g. Mniejsze monety to: 15 g (200 juanów), 8 g (100 juanów), 3 g (50 juanów) oraz 1 g (10 juanów).

SERIA LUNAR

Emitowana przez australijską mennicę Perth Mint seria Lunar to jedna z najpopularniejszych serii kolekcjonerskich monet bulionowych na świecie. Monety te łączą w sobie walory monet lokacyjnych i kolekcjonerskich, ponieważ występują w ograniczonych emisjach i seriach. Jest to także jedna z najbardziej spektakularnych serii kolekcjonerskich na świecie. Obecnie Perth Mint emituje już trzecią edycję Lunar. Każda z edycji to 12 monet, które ukazują się w odstępie roku – odpowiadają one znakom zodiaku z chińskiego kalendarza.

Zwierzęta z chińskiego kalendarza, które zdobią monety z serii Lunar, to: mysz, wół, tygrys, królik, smok, wąż, koń, koza, małpa, kogut, pies i świnia. Każdemu z nich przyporządkowane są pewne cechy charakteru. O ile w naszej kulturze znaki zodiaku zmieniają się co miesiąc, o tyle w kulturze chińskiej każdemu zwierzęciu przyporządkowany jest cały rok, co sprawia, że cała edycja serii Lunar trwa 12 lat.

Choć motyw chińskiego kalendarza jest popularny i na świecie kilka mennic emituje swoje serie Lunar (chociażby brytyjska Royal Mint), to najsłynniejsza jest ta wydawana przez Perth Mint. Jest to ta sama mennica, która odpowiada za emisję monety Australijski Kangur. Monety z serii Lunar wybijane są w dokładnie tym samym, najwyższym standardzie, ze złota próby 9999.

Seria Lunar to monety, które można traktować jako bulionowe, mają one jednak cechy monet kolekcjonerskich, a dzięki swojemu motywowi mogą także stanowić świetny prezent – np. z okazji urodzin dla osoby urodzonej w danym roku.

BRITANNIA

Britannia to moneta bulionowa emitowana przez Mennicę Królewską od 1987 roku. Zarówno nazwa monety, jak i wzór na jej rewersie pochodzą od Britannii – kobiecej personifikacji Wielkiej Brytanii. Podobnie jak w przypadku Australijskiego Kangura czy chińskiej Pandy, wzór na rewersie co roku ulega drobnej zmianie, co nadaje monecie nieco kolekcjonerski charakter.

Awers monety zdobi tradycyjnie portret królowej Elżbiety II, zaprojektowany przez znakomitego grawera i medaliera, od lat współpracującego z Royal Mint – Jody’ego Clarka. Odpowiada on całościowo m.in. za projekt monet z serii Bestie Królowej, które cieszą się w ostatnim czasie ogromną popularnością. Słynie z doskonałych detali, czego nie można odmówić jego słynnym portretom Elżbiety II.

Moneta w podstawowej złotej wersji wybita jest ze złota próby 9999, jej masa wynosi 31,1 g (1 uncja), a nominał to 100 funtów. Dostępne są jednak mniejsze monety: 1/2 uncji (15,6 g), 1/4 uncji (7,86 g), 1/10 uncji (3,13 g) oraz 1/20 uncji (1,58 g). Od 2013 roku dostępna jest także wersja o masie 5 uncji (155,5 [NS3] [BA4] g). Do 2012 roku monety wybijane były z 22-karatowego złota (próba 917), a ich waga była odpowiednio wyższa. Poza Britannią ze złota Royal Mint wybija też wersję srebrną (od 1997 roku) oraz platynową (od 2018 roku).

Britannia, choć nie jest monetą ze ścisłej czołówki, jeżeli chodzi o popularność wśród osób lokujących kapitał w metale, z roku na rok zyskuje coraz większe uznanie. Stoi za nią 1135 lat tradycji Mennicy Królewskiej, którą bez wątpienia można określić jako jedną z najstarszych działających do dziś mennic w Europie. Konkurować z nią może jedynie francuska Monnaie de Paris.

ZŁOTA SZÓSTKA

Najpopularniejsze monety lokacyjne o wadze 1 uncji:

Krugerrand

• Najbardziej popularna i rozpoznawalna moneta lokacyjna na świecie.
• Złoto najwyższej próby (9999).
• Producent: Rand Refinery (RPA).

Kanadyjski Liść Klonowy

• Prawny środek płatniczy w Kanadzie.
• Złoto najwyższej próby (9999).
• Najpopularniejsza wśród kanadyjskich monet.

Australijski Kangur

• Prawny środek płatniczy w Australii.
• Złoto najwyższej próby (9999).
• Gwarancja czystości kruszcu prestiżowej mennicy Perth Mint.

Wiedeńscy Filharmonicy

• Jedyna produkowana na terenie Europy moneta lokacyjna w walucie euro.
• Złoto najwyższej próby (9999).
• Producent: Münze Österreich AG.

Amerykański Orzeł

• Legendarna amerykańska moneta lokacyjna.
• Próba monety: 916.
• Producent: US Mint.

Britannia

• Moneta emitowana przez jedną z najstarszych mennic w Europie.
• Złoto najwyższej próby (9999).
• Producent: Royal Mint.

„Metale i kamienie szlachetne to dobra trwałe, które służą budowaniu bezpieczeństwa i ochronie kapitału. Są efektywnym komponentem rodzinnego majątku oraz wygodnym sposobem na jego międzypokoleniowy transfer”.

1.8 SREBRO – DLACZEGO WARTO?

Srebro, z uwagi na większą częstość występowania, jest metalem znacznie tańszym niż złoto. Jest też o wiele częściej wykorzystywane w przemyśle, co ma pewne przełożenie na jego zachowanie się w czasie kryzysów.

Relacja ceny srebra do złota nieustannie się waha, jednak długoterminowo srebro podąża za złotem, koreluje z nim. Jest to powód, dla którego ten metal również cieszy się sporym zainteresowaniem.

Czynnikiem, który odpowiada za dużą popularność srebra, jest o wiele niższy próg wejścia niż w przypadku złota.

NAJPOPULARNIEJSZE PRODUKTY

Srebro zwykle nabywane jest pod postacią jednouncjowych (31,1 g) monet. Przy zakupie większej ilości srebra klienci częściej decydują się na wybór tub po 20–25 uncji czy masterboxów (500 uncji) niż dużych sztabek – z uwagi na łatwą podzielność.

Najpopularniejszymi monetami są: Amerykański Orzeł (US Mint, USA), Australijski Kangur (Perth Mint, Australia), Kanadyjski Liść Klonowy (Royal Canadian Mint, Kanada), Wiedeńscy Filharmonicy (Mennica Austriacka, Austria) oraz Krugerrand (Rand Rafinery, RPA).

Często srebro dostępne jest także pod postacią monet lokacyjno-kolekcjonerskich (np. Kookaburra, której wzór co roku jest inny), a także kolekcjonerskich, o ściśle limitowanym nakładzie. Cena tych drugich często związana jest w większym stopniu z nakładem i rzadkością niż z ilością zawartego w nich kruszcu. Jest to zupełnie osobny segment rynku.

1.9 PLATYNA I PALLAD

Platyna i pallad są metalami znacznie bardziej niszowymi niż złoto czy srebro, jednak również można je kupić w formie fizycznej (sztabek i monet). W przeciwieństwie do złota nie są one zwolnione z podatku VAT. Są metalami rzadszymi niż złoto, a ich rynek inwestycyjny jest znacznie mniejszy, przez co fizyczne produkty bywają trudniejsze do kupienia.

Nieduży rynek oraz ważna rola obu metali w branży motoryzacyjnej (katalizatory do samochodów) sprawiają, że ich ceny są silnie skorelowane z sytuacją na rynku samochodów.

1.10 JAK SPRZEDAĆ SZTABKI I MONETY?

Profesjonalny salon sprzedaży złota i srebra zapewnia również odkup produktów. Gwarancja odkupu nie dotyczy jedynie zakupionych w danej firmie sztab czy monet, ale wszystkich rozpoznawanych na świecie i płynnych produktów. Sprzedaż akredytowanych sztab czy monet opisanych w poradniku jest możliwa i prosta na całym świecie. Zazwyczaj możemy liczyć na dokonanie transakcji od ręki lub – dla komfortu i bezpieczeństwa w przypadku większych kwot – na wypłatę przelewu w ciągu kilku dni.

Cena skupu złota bazuje na cenie giełdowej tego metalu (SPOT), co daje możliwość bieżącej weryfikacji na giełdzie szacowanej wartości majątku zgromadzonego w kruszcach. Cena, po której odsprzedamy produkty, będzie trochę niższa od ceny giełdowej (różnica wyniesie zazwyczaj zaledwie kilka procent).

Na wycenę złota czy srebra w postaci fizycznych produktów ma również wpływ stan zachowania (I lub II stan – II oznacza, że sztabka/moneta nosi znamiona użytkowania). Zarówno złoto, jak i srebro łatwiej przechowywać w domowych warunkach bez ryzyka uszkodzenia. Tym samym produkty zachowują swoją wartość na lata. W przypadku sztabek w tzw. certipackach warto pamiętać, aby nie rozcinać opakowania i nie wyciągać sztabek, zwiększa to bowiem ryzyko ich uszkodzenia.

Diamenty i inne kamienie szlachetne

2.1 DIAMENTY I INNE KAMIENIE SZLACHETNE

Zdobiły koronowane głowy, podlegały wymianie handlowej, wyznaczały status majątkowy. Magia kamieni szlachetnych działa na wyobraźnię od wieków. Nieprzemijający blask i dzieła sztuki jubilerskiej, które można wyczarować z diamentów, sprawiają, że kamienie szlachetne łączą walory estetyczne z trwałym zabezpieczeniem majątku dla przyszłych pokoleń. Im kamienie rzadsze i piękniejsze (wolne od inkluzji, o nieskazitelnej barwie), tym cenniejsze.

WYDOBYCIE DIAMENTÓW

Niemal 75 proc. wszystkich diamentów na świecie wydobywanych jest w trzech krajach (Rosja: ok. 25 mln karatów rocznie, Kanada: ok. 18,5 mln oraz Botswana: ok. 18 mln). Pozostałe rejony, gdzie wydobywa się diamenty, to Południowa Afryka, Angola, Kongo, Namibia, Australia, Ghana, Lesotho, Sierra Leone oraz Zimbabwe.

Warto zaznaczyć, że diamentów nie wydobywa się w Europie ani w Stanach Zjednoczonych. Najważniejsze ośrodki, w których diamenty się szlifuje, oraz najważniejsze światowe ośrodki handlowe nie pokrywają się z krajami wydobycia. Za najlepszych szlifierzy uchodzą fachowcy z Indii, natomiast sercem światowego handlu diamentami jest Antwerpia. Połączenie wiedzy o wszystkich podmiotach tego rynku pozwala ekspertom Goldenmark selekcjonować najpiękniejsze kamienie i wybierać wyłącznie wartościowe oferty.

KAŻDY DIAMENT JEST INNY

Diamenty oferowane przez Goldenmark powstają z połączenia dzieła natury i precyzji szlifierza. Jedynie doświadczony mistrz tego rzemiosła jest w stanie nadać surowemu diamentowi taki kształt, by wnikające do jego wnętrza światło po odbiciu się od ścian mogło zostać wyemitowane w wiązce pełnej refleksów i charakterystycznych barw.

Podobnie jak inne dzieła natury, diamenty są różne i jest w zasadzie niemożliwe, aby znaleźć dwa identyczne kamienie. Każdy z nich to jedyny w swoim rodzaju, autentyczny cud natury.

2.2 CZY DIAMENTY SĄ WIECZNE?

Diamenty są symbolem elegancji, piękna, doskonałej jakości i najwyższego statusu (majątkowego oraz społecznego). Wartość tych wspaniałych dzieł natury jest ponadczasowa, od wieków doceniają je królewskie rody, od dekad są też kojarzone jako symbol wiecznej miłości i najwspanialszy z prezentów.

Diamenty są najtwardszymi minerałami, co oznacza, że w skali Mohsa (10-stopniowa skala twardości minerałów stworzona przez mineraloga Friedricha Mohsa w 1812 roku) są sklasyfikowane na najwyższym miejscu, z oceną 10. To jeden z głównych powodów powszechnie przyjętego poglądu, że diamenty są wieczne.

Warto jednak dodać, że niezwykła twardość i odporność na zarysowanie nie czyni ich niezniszczalnymi. Diamenty można skruszyć poprzez bardzo mocne uderzenie twardym przedmiotem (takim jak młotek) lub spalić (ale w ekstremalnie wysokiej temperaturze). Natomiast użytkowane w biżuterii czy przechowywane w zwykłych domowych warunkach rzeczywiście mogą cieszyć swoimi walorami przez pokolenia. Jeżeli nie poddajemy tych kamieni ekstremalnym eksperymentom, możemy być spokojni, że nie zniszczymy ich ani nie uszkodzimy. Dlatego biżuteria z diamentami nawet po wielu latach wymaga jedynie prostej konserwacji, aby zachwycać nas swoim niepowtarzalnym blaskiem.

To wszystko sprawia, że diamenty są doskonałym sposobem na ponadczasowe przechowywanie majątku, niezależnie od tego, czy oprawimy je w biżuterię, czy trzymamy w przeznaczonym do tego opakowaniu. Wszystkie diamenty dostarczane przez Goldenmark przekazujemy z certyfikatem i wygodnym pudełkiem, które pozwala przechowywać i eksponować diament.

2.3 SKĄD SIĘ WZIĘŁY DIAMENTY I CZYM SĄ?

NAJWAŻNIEJSZE FAKTY

Ekstremalnie wysoka temperatura (1050 stopni Celsjusza) i olbrzymie ciśnienie bezlitośnie oddziałujące na cząsteczki węgla przez setki tysięcy lat – w takich warunkach kształtują się te najszlachetniejsze z kamieni. Większość dostępnych złóż diamentów uformowała się do 450 mln lat temu i znajduje się w płaszczu ziemi, czyli ok. 150 km pod powierzchnią. Inne możliwe źródła pochodzenia diamentów to strefy styku płyt tektonicznych czy kosmos (nieliczne złoża ukształtowane przez uderzenie w ziemię asteroidy, podczas którego również występują bardzo wysokie temperatury i duże ciśnienie).

CIEKAWOSTKA

Diament składa się z węgla, ale nie ze skały, tylko z pierwiastka. W języku angielskim są na to osobne słowa: coal (paliwo kopalne) i carbon (pierwiastek). W języku polskim nie ma odrębnych określeń, zatem czasami mówi się, że diament to węgiel. Trzeba jednak pamiętać, że różni się on diametralnie pod względem struktury od np. grafitu, który również składa się z węgla, ale jest tak miękki, że używa się go do wytwarzania ołówków. Kluczowa jest różnica w strukturze, która decyduje o odmiennych właściwościach grafitu i diamentu, a także o jego niezwykłej odporności, dzięki której uznawany jest za wieczny.

PROSTE METODY ODRÓŻNIENIA DIAMENTU OD CYRKONII

• Test ciepła: prawdziwe diamenty się nie nagrzewają. Po włożeniu do ciepłej wody diament powinien zachować temperaturę pokojową.
• Test przejrzystości: diament nie jest przejrzysty. Jeżeli położymy go na książce, nie powinno być przez niego widać liter. Cyrkonia zaś zadziała jak soczewka.
• Test światła: diament powinien mienić się jasnym światłem i odcieniami szarości lub czerwieni. Cyrkonia mieni się kolorami tęczy.

Szczególnie niezwykły blask diamentów, który przykuwa wzrok, jest tym, co stanowi o ich pięknie i wyjątkowości. To dzięki mistrzowskiemu szlifowi możliwe jest wydobycie z surowego kamienia niezwykłego charakteru i doskonałej formy, która przyciąga nasze spojrzenia.

Precyzyjna ocena parametrów diamentu nie jest już tak prosta, wymaga odpowiedniej wiedzy, doświadczenia, warunków (np. idealnego oświetlenia). Doświadczony rzeczoznawca potrafi ocenić wszystkie parametry kamienia (waga, barwa, czystość, szlif) za pomocą podstawowego sprzętu (jak lupa, miarka, waga) i swojego wprawnego oka. Renomowane instytuty wspomagają ocenę ekspertów poprzez wykorzystanie nowoczesnej technologii.

2.4 JAK ODRÓŻNIĆ DIAMENT OD CYRKONII?

Wbrew pozorom odróżnienie diamentu od cyrkonii nawet dla laika nie jest skomplikowane. Tym samym warto podkreślić, że zadaniem instytucji certyfikujących jest nie tylko potwierdzenie autentyczności diamentu, lecz także precyzyjna ocena jego parametrów według powszechnie stosowanej skali 4C.

Aby dokonać rzetelnej oceny i wyceny kamienia, warto udać się do profesjonalisty. W Goldenmark oferujemy możliwość bezpłatnej oceny autentyczności i wstępnej wyceny kamienia. Najlepszej oceny diamentu dokona nasz rzeczoznawca. Aby skorzystać z takiej oferty, potrzebna jest zgoda na przekazanie diamentu do naszego laboratorium.

2.5 KRWAWE DIAMENTY: FAKT CZY MIT?

Potocznie „krwawymi diamentami” nazywa się kamienie wydobywane na obszarach objętych konfliktami zbrojnymi lub kryzysami humanitarnymi. Zyski z handlu tymi diamentami służyły do finansowania grup partyzantów czy najemników. Problem „krwawych diamentów” dotyczył przede wszystkim krajów Afryki: Angoli, Wybrzeża Kości Słoniowej, Kongo, Liberii, Sierra Leone czy Zimbabwe.

Warto pamiętać, że od 2002 roku na mocy rezolucji 55/56 ONZ obrót kamieniami szlachetnymi objęty jest międzynarodowym systemem certyfikacji zwanym Kimberley Process Certification Scheme. Dzięki temu wyeliminowano z obrotu zdecydowaną większość „krwawych diamentów”. Nieliczne, które pozostały, są wynikiem indywidualnego przemytu na niewielką skalę.

Obecnie diamenty dosłownie budują Afrykę. Dzięki legalnemu obrotowi diamentami kraje takie jak Sierra Leone czy Botswana są w stanie budować drogi, szpitale i szkoły.

Uregulowanie procesu wydobycia i handlu diamentami daje pracę, dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej. W RPA firma De Beers – potentat rynku diamentów – została pionierem w rozszerzaniu bezpłatnego leczenia antyretrowirusowego na pracowników zakażonych wirusem HIV, ich rodziny i byłych pracowników.

Dzięki Procesowi Kimberley wszystkie kamienie, które trafiają do Goldenmark, są wydobywane i wprowadzane na rynek z zachowaniem zasad etycznych, podlegają certyfikacji i pochodzą wyłącznie ze źródeł objętych monitoringiem zgodnym z rezolucją ONZ.

2.6 ZASADA 4C

Diamenty są jak linie papilarne czy płatki śniegu. To unikatowe połączenie dzieła natury i precyzyjnej pracy szlifierza. Powstaje pytanie: jak można je porównać? Jak odnaleźć ten właściwy? W celu ustalenia zasad klasyfikacji, umożliwienia porównania oraz wskazania obiektywnych kryteriów oceny powstał czytelny i prosty system 4C.

Za opracowanie zasady 4C odpowiedzialny jest Gemological Institute of America (GIA) – jedna z pierwszych i największych na świecie instytucji zajmujących się certyfikacją diamentów. Do zasług GIA należy też stworzenie słownika gemmologicznego, lupy jubilerskiej z potrójnymi soczewkami aplanatycznymi, mikroskopu gemmologicznego, a w ostatnim czasie także systemu DiamondCheck, który weryfikuje, czy naturalny diament był poddawany laboratoryjnym poprawkom.

CARAT/KARAT

Wielkość diamentu jest jednym z czterech podstawowych czynników mających wpływ na jego wycenę. Podawana jest w karatach: 1 karat (1 ct) to 0,2 g. W ofercie Goldenmark przeważają diamenty o minimalnej wielkości 0,18–0,2 ct. Mniejsze rzadko mają wymagane przez nas certyfikaty. Natomiast górną granicę może wyznaczać jedynie dostępność na rynku. Im większy diament, tym bardziej unikatowy. Kilkukaratowe kamienie o wysokich parametrach czystości dostępne są niezwykle rzadko. Czasem z dużego diamentu szlifierz może pozyskać kilka mniejszych o większej czystości i optymalnym kształcie. Analiza przeprowadzana jest przed szlifowaniem.

COLOUR/KOLOR

Kolory diamentów są oznaczane literami alfabetu od D do Z, rozpoczynając od kamieni bezbarwnych (D), a kończąc na najbardziej nasyconych kolorem, najczęściej żółtym (Z). Skala kolorów to tak naprawdę skala bezbarwności – najcenniejsze są brylanty bezbarwne (D). To w takich najdoskonalszych diamentach zobaczymy najpiękniejszy efekt światła. Barwy żółtawe nie są pożądane, chyba że w kamieniach fantazyjnych (ale te podlegają innej klasyfikacji w zakresie kolorów). Najwyższa część skali to kamienie D, E, F, które przeważają w ofercie Goldenmark. Do zastosowań jubilerskich i nie tylko proponujemy również kamienie G oraz H. Nie oferujemy diamentów o barwie niższej niż H.

CLARITY/CZYSTOŚĆ

Idealnie czyste kamienie są w przyrodzie rzadkością, więc im większa czystość diamentu, tym wyższa jego cena. O klasie czystości decyduje ilość i wielkość inkluzji lub rozmaitych skaz oraz ich rozmieszczenie. Skala czystości, począwszy od idealnie czystego diamentu, to: FL, IF, VVS1, VVS2, VS1, VS2, SI1, SI2, I1, I2, I3.

Im lepsza ocena, tym mniej inkluzje zakłócają efekt brylancji diamentu, na którym nam zależy. Diamenty niezanieczyszczone to te z oceną FL oraz IF. Czystość VVS (very very slightly included) oznacza, że inkluzje nie są widoczne gołym okiem, są nieliczne i niewielkie. Podobnie jak czystość określona jako VS (very slightly), gdy inkluzje są możliwe do oceny jedynie pod odpowiednim powiększeniem. Kamienie ocenione jako SI (slightly included) mają niewielkie inkluzje, które nie będą mieć znaczącego wpływu na efekt widoczny gołym okiem. Natomiast kamienie zanieczyszczone (od I1, czyli included) uznajemy za widocznie „zanieczyszczone”, ponieważ inkluzje i skazy są liczne i/lub znaczące, tym samym mogą zauważalnie zakłócać wygląd. Nie oferujemy diamentów o czystości poniżej SI.

CUT/SZLIF

Surowe diamenty podlegają obróbce polegającej na ich cięciu i szlifowaniu. Najpiękniejszy i najdroższy jest szlif okrągły (brylantowy). Klasyczny szlif brylantowy często wybierany jest do wyrobów biżuteryjnych. Nierzadko spotkamy się również z zamiennym stosowaniem określeń „diament” i „brylant”. W danych dotyczących światowego rynku w odniesieniu do surowca (surowych, nieoszlifowanych diamentów) używa się terminu rough diamond, z kolei brillant stosuje się do kamienia oszlifowanego (najczęściej o szlifie brylantowym). Samo określenie diamond bywa stosowane uniwersalnie.

Inne popularne szlify to: marquise, oval, emerald, pear, shape i princess.

Tylko dzięki nadaniu diamentowi właściwego szlifu promienie świetlne mogą ulec całkowitemu wewnętrznemu odbiciu i rozszczepieniu. A dodatkowe odbicie promieni od zewnętrznych powierzchni zapewnia doskonałą brylancję. Prawidłowe odbicie światła od wewnętrznych ścian faset uzależnione jest od odpowiedniej proporcji oraz symetrii szlifu.

Opis szlifu dotyczy jego kształtu (rodzaju) – brylant (okrągły), gruszka, szmaragdowy i inne – oraz jakości (czyli oceny efektów pracy szlifierza), na co składają się także proporcja i symetria. Skala stosowana w ocenie szlifu rozpościera się od excellent (doskonały) poprzez very good, good, fair aż po poor. W ofercie Goldenmark proponujemy jedynie kamienie ze szlifem excellent. Tylko doskonały szlif zapewni odpowiedni efekt brylancji, a to pierwsze, co – czasem nieświadomie – dostrzega i podziwia ludzkie oko. Wszystkie diamenty Goldenmark lśnią w niezwykły sposób dzięki znakomitej pracy szlifierza.

CERTYFIKAT (PIĄTE „C”)

Często dodaje się, że ważnym, piątym „C” diamentu jest certyfikat, który potwierdza jego jakość.

Najważniejsze instytucje certyfikujące to Gemological Institute of America (GIA), International Gemological Institute (IGI) oraz Hoge Raad voor Diamant (HRD). Diamenty certyfikowane przez te firmy bez kłopotu mogą zostać odsprzedane na całym świecie. Certyfikat uznanego instytutu gwarantuje, że kamień został oceniony i opisany rzetelnie oraz zgodnie z międzynarodową standaryzacją.

2.7 DUET DOBREJ DYWERSYFIKACJI

Ponadczasową wartość majątku, który może stać się prawdziwym rodzinnym skarbem, najczęściej buduje się na podstawie zróżnicowanych aktywów. Tak jak natura połączyła cząstki węgla w drogocenny kamień, tak każdy może połączyć różne aktywa w swoje unikatowe zasoby z myślą o zasobności i bezpieczeństwie najbliższych – dziś oraz w kolejnych pokoleniach.

Jednym z elementów tak budowanego majątku są kamienie szlachetne. Goldenmark oferuje wyłącznie diamenty o najlepszych parametrach, selekcjonowane przez ekspertów, wszystkie z uznanym certyfikatem.

Duet złota i diamentów doskonale sprawdzi się jako baza zdywersyfikowanego kapitału. Uzupełniają się one dzięki różnicom, ale mają również istotne cechy wspólne. Duet dobrej dywersyfikacji to znakomity sposób na fizyczną lokatę majątku w bezpieczne, odporne na czynniki rynkowe, od dawna cenione walory. Złoto i diamenty są doceniane od pokoleń i mają wyjątkową zdolność przenoszenia wartości w czasie. Taka forma dywersyfikacji kapitału jest odporna na kryzysy czy zawirowania na rynkach finansowych.

Dlaczego zakup w duecie?

• Dywersyfikacja.
• Bezpieczeństwo i odporność na kryzysy.
• Fizyczność, ponadczasowa trwałość.
• Korzystny zakup (w zależności od udziału diamentu w ofercie cena za zakup w duecie może być niższa nawet o 4 proc. wartości całej transakcji).
• Mobilność, płynność.

2.8 SZMARAGDY

Szmaragdy to kamienie miłości, przynoszą spokój i koją zmysły dzięki swojej niezwykłej barwie. Z zamiłowania do szmaragdowej biżuterii słynęła między innymi Kleopatra. Najsłynniejsza współczesna biżuteria wysadzana tymi kamieniami należała do Elizabeth Taylor (odtwórczyni roli Kleopatry w znanym filmie z 1963 roku, na którego planie wybuchł zakończony małżeństwem romans Elizabeth i Richarda Burtona). Aktorka otrzymała w prezencie zaręczynowym od Burtona szmaragdową kolię. Nosiła ją podczas swojego ślubu oraz na ceremonii rozdania Oscarów w 1966 roku, gdy odbierała statuetkę za pierwszoplanową rolę w filmie Kto się boi Virginii Woolf?.

Z punktu widzenia mineralogii szmaragd to beryl. Wyróżnia się bardzo charakterystycznym, przepięknym kolorem. Ten typ zieleni określa się właśnie jako szmaragdowy. Szmaragdowa zieleń uchodzi za niezwykle elegancką (szlachetną), wyrafinowaną i urzekającą w swojej niebanalności.

Szmaragdy charakteryzują się nieco mniejszą twardością niż inne kamienie szlachetne. Wynosi ona 7,5–8 w skali Mohsa (dla porównania rubiny i szafiry mają 9, a diamenty – 10). Oznacza to, że szmaragd jest nieco bardziej podatny na uszkodzenia fizyczne i wymaga łagodniejszego traktowania (np. uważności złotnika, gdy powstaje biżuteria).

Niemniej szmaragdy przechowywane w zwyczajnych domowych warunkach i niepoddawane ekstremalnym eksperymentom prezentują się pięknie przez długie lata. Przykładem może być należąca do Elizabeth Taylor kolia, która blisko 50 lat po zaręczynach aktorki z Burtonem została wystawiona na aukcji w Christie’s z ceną wywoławczą 1,5 mln dolarów. Symboliczna pamiątka miłości tej hollywoodzkiej pary będzie zachwycać jeszcze przez długi czas.

SZMARAGDOWE 4C

Szmaragdy, podobnie jak diamenty, można ocenić na podstawie zasady 4C (kolor, czystość, szlif i masa).

KOLOR

Mimo że szmaragdy występują wyłącznie w barwie zielonej, poświęca się jej znacznie więcej uwagi niż kolorom diamentów czy szafirów. Ludzkie oko widzi bowiem więcej odcieni zieleni niż jakiegokolwiek innego koloru. W ocenie szafirów uwzględnia się więc zarówno barwę, jak i jej ton oraz nasycenie.

Podobnie jak w przypadku innych kamieni szlachetnych, niektóre szmaragdy poddawane są procesowi podgrzewania w celu wzmocnienia ich koloru. Informacja o tym powinna się znaleźć w certyfikacie (heated lub unheated/non-heated/natural). Wyżej cenione są kamienie niepodgrzewane, o naturalnym kolorze.

CZYSTOŚĆ

Jeżeli chodzi o czystość, szmaragdy również różnią się od diamentów. W przypadku tych drugich ilość inkluzji wpływa na obniżenie ceny kamienia. Szmaragdy z natury pełne są inkluzji i raczej nigdy nie są ich całkowicie pozbawione (wyjątkiem jest szmaragd syntetyczny, który jednak nie przedstawia większej wartości). Inkluzje w szmaragdach są powszechnie akceptowane, a nawet podziwiane. Opisywane są jako le jardin, co w języku francuskim oznacza ogród.

SZLIF

Szmaragdy, podobnie jak diamenty, szlifowane są w taki sposób, aby wydobyć z nich naturalne piękno i kolor. Decyzja o kształcie należy do szlifierza, który weźmie dany kamień do ręki i obejrzy go dokładnie. Dokonując oceny, weźmie pod uwagę zarówno inkluzje czy minimalną stratę materiału, jak i te cechy, które mogą przełożyć się na lepszy efekt przy zastosowaniu danego szlifu.

W przypadku szmaragdów najpopularniejszy jest szlif szmaragdowy (stosowany również w innych kamieniach szlachetnych), ale można się spotkać także z innymi rodzajami szlifów, takimi jak poduszka czy gruszka.

MASA

Podobnie jak w przypadku innych kamieni szlachetnych, większe szmaragdy występują znacznie rzadziej, a co za tym idzie – ich cena za karat jest dużo wyższa. Nie zmienia to faktu, że nawet mniejsze szmaragdy potrafią osiągać wyższą cenę niż diamenty o porównywalnej masie.

DLA KOGO SZMARAGDY?

Kamienie miłości, ale też płodności, uznawane są za kamienie urodzonych w maju. Intensywnie szmaragdowa zieleń to także symbol luksusu i władzy. W celu wydobycia piękna kamieni stosuje się specjalny szlif szmaragdowy, który bywa również wykorzystywany przy innych kamieniach szlachetnych. Wybierając szmaragd jako lokatę kapitału, nie należy bać się inkluzji, które w większych kamieniach naturalnych są czymś zwyczajnym. Brak inkluzji w kilkukaratowym szmaragdzie może świadczyć o tym, że mamy do czynienia z kamieniem syntetycznym.

2.9 SZAFIRY

Rubiny i szafiry to szlachetne odmiany minerału o nazwie korund. Co ciekawe, szafiry mogą mieć różne kolory, natomiast jedynie kamienie o charakterystycznej głębokiej czerwonej barwie nazwiemy rubinami. Tym samym szafirem będzie korund w każdym kolorze z wyjątkiem czerwonego.

Klasyczny szafir jest niebieski (czasem głęboki odcień tego koloru nazywany jest po prostu szafirowym). Szafiry w innych barwach możemy nazwać fantazyjnymi, podobnie jak w przypadku kolorowych diamentów. Na szczególną uwagę zasługuje padparadża, czyli korund o niezwykłej barwie lotosu: różowopomarańczowej, tak intrygujący, że zyskał odrębną nazwę. Przepiękny 4-karatowy szafir padparadża w swoim pierścionku zaręczynowym nosi księżniczka Eugenia (wnuczka królowej Elżbiety II).

Można powiedzieć, że szafiry są bardzo popularne w brytyjskiej rodzinie królewskiej. W 1986 roku książę Andrzej ofiarował podobny klejnot Sarze Ferguson. Natomiast najczęściej fotografowany jest z pewnością pierścionek zaręczynowy księżnej Kate z 12-karatowym szafirem, należący wcześniej do księżnej Diany.

Szafiry znajdziemy również w kolekcji samej królowej Elżbiety II, która na specjalne okazje wybiera szafirową broszkę należącą niegdyś do królowej Wiktorii. Królowa Wiktoria otrzymała ją od księcia Alberta przed ślubem i tym samym ta piękna błyskotka podczas zaślubin symbolizowała „coś niebieskiego”.

Kolor niebieski symbolizuje lojalność, dlatego wielu narzeczonych nawiązuje do tej tradycji, umieszczając w pierścionku zaręczynowym mały szafir.

GDZIE WYDOBYWA SIĘ SZAFIRY?

Miejsca wydobycia szafirów to: Sri Lanka, Kambodża, Indie, Australia, Tajlandia czy Tanzania. Szafiry zdobyły uznanie wśród producentów biżuterii, gdy w XX wieku odkryto złoża w Afryce Wschodniej i na Madagaskarze. Te ostatnie przyniosły szczególną sławę szafirom fantazyjnym. Przyciągnęły one uwagę tych producentów biżuterii, którzy chcieli odejść od tradycyjnych odcieni: czerwieni, błękitu i zieleni.

SZAFIROWE 4C – KOLOR

Na cenę szafiru w dużym stopniu wpływa nasycenie koloru. Im bardziej intensywna barwa (vivid), tym większa wartość kamienia. Ocenie poddawany jest także ton – od jasnego do ciemnego. Zwykle najbardziej pożądanym tonem jest średni (medium). A zatem, podobnie jak w przypadku rubinu, szafir nie powinien być ani za ciemny, ani za jasny.

Tak jak inne kamienie szlachetne, niektóre szafiry poddawane są procesowi podgrzewania w celu wzmocnienia ich koloru. Informacja o tym powinna się znaleźć w certyfikacie (heated lub unheated/non-heated/natural). Wyżej wycenia się kamienie o naturalnym kolorze.

CZYSTOŚĆ

Inaczej niż w przypadku diamentów, inkluzje w szafirach nie są postrzegane jako wada. Naturalny szafir w zasadzie zawsze ma inkluzje. Jeśli nie wpływają one znacząco na jego przejrzystość czy jasność, nie są cechą bardzo niepożądaną. Często stanowią o urodzie kamienia i są postrzegane jako atut.

Podobnie jak rubiny, szafiry mogą mieć inkluzje, które przełożą się na powstanie efektu gwiazdy (star effect, asteryzm). Wówczas dla lepszego wydobycia tego efektu używa się szlifu kaboszonowego (obły, bez fasetek).

SZLIF

Cięcie szafiru wynika z jego cech, wielkości czy wizji szlifierza. Ma na celu wydobycie z kamienia maksymalnego piękna. Popularne szlify stosowane w obróbce szafirów to: okrągły, poduszka, owalny, gruszka, promienny, szmaragd, kwintylion oraz serce.

MASA

Wysokiej jakości szafiry powyżej jednego karata są bardzo rzadkie, jednak kamienie o jakości handlowej są powszechnie dostępne w szerokiej gamie rozmiarów. Cena za karat rośnie wraz z rozmiarem kamienia.

DLA KOGO SZAFIRY?

Szafiry uważa się za kamienie osób urodzonych we wrześniu. Symbolizują wierność i lojalność, stąd ich popularność w biżuterii zaręczynowej lub ślubnej (sprawdzają się jako „coś niebieskiego” w stroju panny młodej). Od zawsze są chętnie wybierane przez rody królewskie jako symbol harmonijnych rządów, a także do ochrony przed zawiścią. Niewiele osób pamięta, że szafirowymi godami bywa nazywana zarówno 16., jak i 45. rocznica ślubu.

Współcześnie szafiry doskonale sprawdzą się zarówno w biżuterii, jak i jako lokata kapitału. Naturalne kamienie o wysokich parametrach według skali 4C są rzadkie, więc pożądane. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na rzetelność certyfikatu.

2.10 RUBINY

Zarówno szafiry, jak i rubiny to korundy, ale tylko te o intensywnej czerwonej barwie możemy nazwać rubinami. W starożytności rubin uchodził za króla kamieni szlachetnych i do dziś rozpala zmysły koneserów piękna na całym świecie.

Rubinowa biżuteria jest chętnie wybierana jako prezent z okazji 40. rocznicy ślubu (czyli rubinowych godów). W hinduizmie wierzono nawet, że ten czerwony kamień ma w sobie taką moc, że może doprowadzić wodę do wrzenia. Za najsłynniejsze rubiny uważano ogromny, 250–karatowy kamień w czeskiej koronie św. Wacława oraz 170–karatowy w koronie imperium brytyjskiego. Dzięki nowym technologiom okazało się, że żaden z nich w istocie nie jest rubinem: ten pierwszy to rubelit, a drugi to spinel. Jednym z najdroższych współczesnych klejnotów jest brosza JAR z rubinami o łącznej masie 173,9 karata w kształcie kwiatu kamelii (na aukcji Christie’s sprzedana została za 4,3 mln dolarów).

GDZIE WYDOBYWA SIĘ RUBINY?

Najstarsze miejsca wydobycia rubinów to: Tajlandia, dystrykty Pailin i Samlout w Kambodży, Afganistan, Australia, Brazylia, Kolumbia, Indie, Namibia, Japonia, Sri Lanka i Szkocja. Po II wojnie światowej złoża rubinów zostały odkryte na Madagaskarze, w Mozambiku, Nepalu, Pakistanie, Tadżykistanie, Tanzanii i Wietnamie. W Europie większe złoża rubinów znajdują się w Macedonii. W USA sporadycznie znajdowano pojedyncze kamienie w Montanie, Karolinach Północnej i Południowej oraz Wyoming.

Przez wieki głównym producentem rubinów była Birma (dzisiejsza Mjanma). Wiele wyjątkowych kamieni zostało znalezionych w okolicy miasta Mogok, a także w regionie Mong Hsu. Ostatnie duże odkrycia miały miejsce w północnym stanie Kaczin.

RUBINOWE 4C

Podobnie jak diamenty, rubiny wyceniane są na podstawie zasady 4C. Występuje tu jednak kilka znaczących różnic.

KOLOR

W przypadku rubinów to właśnie kolor jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na cenę kamienia. Najbardziej cenione są rubiny o czystej, intensywnej czerwieni oraz czerwieni lekko przechodzącej w odcienie fioletu i purpury. Kolor nie może być ani za ciemny, ani za jasny. Kamienie o bardzo jasnej barwie często klasyfikowane są jako różowe szafiry.

Jednym z najbardziej cenionych kolorów rubinów jest tzw. pigeon’s blood (krew gołębia). Termin ten opisuje rubiny w kolorze od czerwonego do lekko fioletowego lub różowawoczerwonego, z miękką, świecącą, czerwoną fluorescencją.

Podobnie jak inne kamienie szlachetne, niektóre rubiny poddawane są procesowi podgrzewania w celu wzmocnienia ich koloru. Informacja o tym powinna się znaleźć w certyfikacie (heated lub unheated/non-heated/natural). Wyżej cenione są kamienie niepodgrzewane, o naturalnym kolorze.

CZYSTOŚĆ

Nie ma rubinów, które są całkowicie pozbawione inkluzji (z wyjątkiem syntetycznych). Inkluzje wpływają na wycenę rubinów, jednak w nieco inny sposób niż ma to miejsce w przypadku diamentów. Duże inkluzje, które zmniejszają przezroczystość lub jasność rubinu, obniżają jego wartość. Niewielkie inkluzje są jednak czymś wręcz pożądanym.

Typowe inkluzje to np. cienkie wtrącenia mineralne, zwane igłami. Mogą one wpływać na zmianę rozproszenia światła na fasetkach. Jednymi z bardziej pożądanych inkluzji są te, które wywołują efekt gwiazdy (star effect, asteryzm). Wówczas dla lepszego wydobycia tego efektu używa się szlifu kaboszonowego (obły, bez fasetek).

SZLIF

Na cięcie i proporcje rubinów wpływa kilka czynników. Najpopularniejszym rodzajem szlifu jest płaski sześciokątny kształt, czasem nieco wydłużony. Na rynku dostępne są również rubiny okrągłe, trójkątne, o szlifie szmaragdowym, gruszkowe czy markizowe. Szlif dobierany jest w taki sposób, aby wydobyć z kamienia jego naturalne piękno, a także zachować jak największą masę surowca.

MASA

Wysokiej jakości rubiny powyżej jednego karata są bardzo rzadkie, jednak kamienie o jakości handlowej są powszechnie dostępne w szerokiej gamie rozmiarów. Cena za karat rośnie wraz z rozmiarem kamienia. Zdarza się, że rubiny osiągają znacznie wyższą cenę za karat niż diamenty o podobnym rozmiarze.

DLA KOGO RUBINY?

Intensywnie czerwone rubiny to oczywiście symbol miłości i namiętności. Idealnie nadają się na upominek z okazji rubinowych godów (40. rocznica ślubu). Uważane są za kamień urodzonych w lipcu. Król kamieni szlachetnych doskonale sprawdza się również jako fizyczna forma przechowywania majątku, niezależnie od tego, czy zostanie oprawiony w biżuterię, czy też nie. Szczególnie cenione są rubiny w kolorze pigeon’s blood. Warto zwrócić uwagę, czy kamień (w tym barwa) był poprawiany, np. poprzez podgrzewanie. Najbardziej cenione są kamienie naturalne, niepoddawane podgrzewaniu (taka informacja powinna być zawarta w certyfikacie, podobnie jak kraj pochodzenia).

„Z pasją i zaangażowaniem pomagamy budować oparty na nieprzemijających wartościach majątek i wyjątkowe kolekcje dla przyszłych pokoleń”.