Jeżeli istnieją artyści, których nikomu nie trzeba przedstawiać, Michał Anioł na pewno się do nich zalicza. Jego rzeźby i freski należą do najwybitniejszych dzieł epoki renesansu.
Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, bo tak brzmiało jego pełne imię, karierę zaczął wyjątkowo wcześnie i szybko zyskał sławę. W wieku 25 lat wyrzeźbił Pietę, czyli Matkę Boską trzymającą w objęciach martwego Jezusa. Ten poruszający posąg ugruntował jego pozycję mistrza emocji i anatomii. Zaledwie rok później uzyskał zlecenie na wykonanie rzeźby, która miała zdobić jedną z przypór florenckiej katedry Santa Maria del Fiore. Chodzi oczywiście o Dawida – pogromcę Goliata.
Tak powstał Dawid
Choć młody Buonarroti rozpoczął pracę w 1501 roku, historia posągu Dawida sięga lat 60. XV wieku. Wtedy to po raz pierwszy zlecono jego wykonanie Agostinowi di Duccio. Specjalnie w tym celu sprowadzono do Florencji ogromny blok marmuru karraryjskiego – szlachetnej odmiany białego marmuru. Kamień ten cechuje się wysoką czystością i wyjątkowym połyskiem, podobnym do mieniącego się śniegu.
Duccio szybko porzucił zlecenie, którego niespełna 10 lat później podjął się inny artysta – Antonio Rossellino. On również nie sprostał wyzwaniu i, zasłaniając się rzekomymi wadami kamiennego bloku, zrezygnował. Na rękę mistrza szlachetny budulec czekał kolejne ćwierć wieku. Michał Anioł na wykonanie rzeźby przeznaczył 4 lata, które w perspektywie wcześniejszych prac nad Dawidem, były tempem wręcz ekspresowym.
W efekcie powstał liczący ponad 5 metrów wysokości i 6 ton wagi posąg biblijnego bohatera. Zważywszy na gabaryty, zrezygnowano z umieszczenia go na pierwotnie wskazanym miejscu – szczycie 80-metrowej przypory bocznej. Rzeźba była tak piękna, że aby zdecydować, gdzie ją umieścić, zwołano specjalną komisję, w której skład wchodzili m.in Leonardo da Vinci czy Sandro Botticelli. Postanowiono, że Dawid stanie na Piazza della Signoria.
Transport rzeźby trwał kilka dni. W jego trakcie, jeden z wyższych urzędników, Piero Soderini zwrócił Buonarrotiemu uwagę, że nos Dawida jest zbyt duży. Artysta nie miał względem swojego dzieła żadnych zastrzeżeń, jednak nie chcąc wdawać się w kłótnię z tak ważną osobistością, postanowił użyć podstępu. Zaraz po zgryźliwym komentarzu Soderiniego, Michał chwycił jedną ręką za dłuto, do drugiej zaś nabrał garść marmurowego pyłu. Wspiął się na drabinę i zaczął udawać, że poprawia nos rzeźby – markował uderzenia i stopniowo wypuszczał z ręki okruchy kamienia. Następnie zapytał urzędnika, czy teraz jest zadowolony. Ten odpowiedział mu, że nanosząc jego poprawkę nadał rzeźbie więcej życia.
Ucieleśnienie męstwa
Dawid jest bohaterem Księgi Samuela wchodzącej w skład Starego Testamentu. To tam opisano bitwę, podczas której Goliat – filistyński olbrzym – wyzwał do pojedynku przedstawiciela izraelitów. Na ochotnika zgłosił się młody Dawid. Odmówił zbroi i miecza, do walki stanął wyposażony jedynie w procę i kilka rzecznych kamieni. Młodzieniec celnie trafił olbrzyma prosto w głowę. Gdy ten przewrócił się, Dawid odebrał mu miecz i odciął głowę.
Od tamtej pory Dawid stał się symbolem zwycięstwa, inteligencji i sprytu. Był on szczególnie ważny dla włoskich miast, które często ze sobą rywalizowały. Dzieło Michała Anioła wywołało poruszenie nie tylko ze względu na swoje niezaprzeczalne piękno. Artysta po raz pierwszy bowiem przedstawił tego biblijnego bohatera przed walką, a nie tuż po niej.
Skąd wiadomo, że oglądamy właśnie chwilę przed wyjściem na pojedynek? Postać Dawida pokazuje skupienie. Jego ciało jest zrelaksowane, lecz silne, a czujny wzrok zwrócony w stronę przeciwnika. Młodzieniec nie ma również głowy Goliata w formie atrybutu, co dotychczas było stałym elementem dzieł z jego udziałem. Rzeźba jest ucieleśnieniem męstwa i, tak ważnego w epoce renesansu, zachwytu nad pięknem ludzkiego ciała.
Gdzie obejrzeć posąg?
Obecnie na Piazza della Signoria możemy oglądać wierną kopię posągu. Oryginał możemy oglądać w Trybunie Dawida we florenckiej Galleria dell’Accademia, która jest ważnym punktem na mapie każdego miłośnika sztuki włoskiej. Warto jednak zaznaczyć, że spotkanie z tą renesansową rzeźbą będzie niezwykłym przeżyciem nie tylko dla znawców sztuk plastycznych.
Dzieła Michała Anioła doskonale ukazują, jak wielką wiedzę w zakresie anatomii posiadał. Z twardego kamienia wydobył nie tylko imponującą muskulaturę młodzieńca, ale nawet drobne ścięgna i naczynia krwionośne. Właśnie te detale, w połączeniu z organicznymi kształtami ciała, nadają rzeźbie miękkości i lekkości, a my widzimy w Dawidzie pełnego wigoru i sił witalnych młodego mężczyznę.
Mediatorka sztuki, artystka wizualna. Ukończyła z wyróżnieniem Mediację Sztuki na Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, gdzie przez trzy lata pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Samorządu Studenckiego. Autorka tekstów, kuratorka wystaw młodych twórców, realizatorka warsztatów o sztuce i zajęć kreatywnych dla dorosłych i dzieci.
