„Złoty Stan Australii”, czyli Australia Zachodnia, to wielki pustynny rejon. Jednak pod ziemią ukrywa się jedno z największych australijskich bogactw naturalnych – ogromne złoża złota. W stolicy tego stanu znajduje się mennica o przeszło stuletniej tradycji, która cieszy się ogromną renomą na całym świecie – Perth Mint.
Specyficzne terytorium
Na powierzchni ośmiokrotnie większej od Polski żyje niespełna dwa miliony ludzi. Niemal dwie trzecie z nich mieszka w stolicy stanu – Perth, miasta na południowo-zachodnim wybrzeżu. Stan przystąpił do Związku Australijskiego w 1901 r., kiedy to cały kontynent odłączył się od Imperium Brytyjskiego.
Jednak w 1933 r. 68 proc. mieszkańców stanu zagłosowało w referendum za oderwaniem się od Australii i powrotem pod bezpośrednią władzę Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy odmówili mieszania się w wewnętrzne sprawy Australii, więc status stanu zajmującego niemal jedną trzecią kontynentu nie zmienił się.
Związki z Wielką Brytanią
Mennica w Perth założona została w 1899 roku jako element zamorskiej sieci British Royal Mint. Brytyjczycy, panujący wówczas nad imperium rozciągającym się na wszystkich kontynentach, słusznie wykoncypowali, że nie ma sensu wozić złota z kolonii do metropolii, tam przetapiać je na złote suwereny, walutę imperium, i wieźć monety z powrotem do kolonii. Perth Mint zajęło się przetapianiem lokalnego surowca i produkcją suwerenów na potrzeby Australii.
Nic więc dziwnego, że Brytyjczycy nie zamierzali oddawać kontroli nad przedsiębiorstwem, nawet po 1931 r., gdy Wielka Brytania zrezygnowała ze złotej waluty. Perth Mint zajęła się wówczas produkcją sztabek złota, które są produkowane i sprzedawane do dziś. W 1957 r. jej sztabki ogłoszono najczystszym złotem w historii – Londyńskie Stowarzyszenie Złotników poświadczyło, ze sztaby opuszczające Perth Mint mają próbę .999999.
Numizmaty i monety bulionowe
Przez większość swojej historii mennica nie produkowała dolarów australijskich używanych na co dzień. Jednak formalnie wszystkie numizmaty i monety bulionowe wychodzące z przedsiębiorstwa są legalnym środkiem płatniczym w Australii. Dopiero w 1940 r., ze względu na zwiększone potrzeby podczas II wojny światowej, Perth Mint zaczęła produkować obiegowe monety z miedzi i robiła to aż do 1961 r.
W 1970 r. Wielka Brytania wycofała się z Perth Mint, a władzę nad firmą przejął rząd stanu Australia Zachodnia. W 1987 r. parlament stanowy uchwalił „Gold Corporation Act”. powołał on do życia spółkę Gold Corporation, należącą w całości do stanu Australia Zachodnia, której podstawą i najważniejszą częścią stała się właśnie Perth Mint, będąca już wtedy czołowym światowym producentem złota w sztabach i przetwarzająca zdecydowaną większość złota produkowanego w Australii (trzeciego największego producenta złota na świecie).
Dziś Gold Corporation eksportuje niemal 80 proc. swojej produkcji, co sprawia, że firma jest na 11. miejscu wśród największych eksporterów w Australii Zachodniej. Przerabia nie tylko rudę złota wydobywaną w Australii, ale i tą pochodzącą z sąsiednich krajów, a także złom złota, sprowadzany głównie z Azji.
Perth Mint słynie na świecie z efektownych i niezwykle pięknych monet kolekcjonerskich oraz cenionych i poszukiwanych przez inwestorów monet bulionowych.
Monety inwestycyjne
Australijski Kangur
Kangur nie zawsze był kangurem. W 1986 roku, kiedy mennica z Perth rozpoczęła bicie tej monety, na jej rewersie widniał wizerunek samorodka „Welcome Stranger” – rekordowo dużego samorodka, znalezionego w Australii w 1869 roku (97,14 kg).
Monetę nazywano początkowo „gold nugget” (złoty samorodek). W 1989 r. samorodek ustąpił miejsca na rewersie symbolowi Australii – kangurowi. Od tego momentu moneta funkcjonuje na rynku jako Australijski Kangur.
Tym, co wyróżnia Australijskiego Kangura na tle innych monet bulionowych, jest fakt, że wizerunek zwierzęcia na rewersie jest co roku inny (dotyczy jednak tylko wersji złotej). Jest to zabieg estetyczny, który ma na celu przede wszystkim nadanie monecie odrobiny charakteru kolekcjonerskiego.
Uwagę zwraca fakt, że Australijski Kangur jest fabrycznie pakowany w kapsel. Dzięki temu praktycznie nie ma możliwości, by moneta w drodze do dystrybutora, a ostatecznie także do klienta, uległa jakimkolwiek uszkodzeniom fizycznym, zarysowaniom itp.
Srebrne Kangury
Od 1993 roku Królewska Mennica Australijska z Canberry bije srebrną monetę Kangur, a od kilku lat, swoją srebrną bulionówkę z Kangurem bije także Perth Mint. Obie są warte uwagi, choć wersja z Perth jest nieco bardziej rozpowszechniona na świecie, z uwagi na większą popularność swojej rodzimej mennicy.
Kookaburra
W 1990 roku australijska mennica w Perth po raz pierwszy w historii wyemitowała srebrną monetę z wizerunkiem kookaburry – ptaka z rodziny zimorodkowatych, występującego w Australii i na Nowej Gwinei. Przez lata moneta ta dorobiła się statusu niemalże kultowej, dzięki swoim unikalnym cechom, takim jak stosunkowo nieduży nakład (na tle innych monet bulionowych) czy zmieniający się co roku rewers.
W 2020 roku ta niezwykle popularna seria obchodziła swoje trzydziestolecie. Z tej okazji wyemitowana została moneta specjalna, sygnowana napisem „30th anniversary” oraz – po raz pierwszy – złota Kookaburra. I oczywiście, jak to w przypadku Perth Mint bywa, jest to najwyższy poziom menniczy, jaki tylko można sobie wyobrazić.
Złota Kookaburra
Srebrna Kookaburra posiada wyjątkowy charakter. Jest to w teorii moneta bulionowa, jednak jej wzór co roku jest inny. W dodatku nakłady tej monety nie przekraczają ilości 500 tys. egzemplarzy. Jak na monetę bulionową jest to niewiele, jeśli porównać chociażby ze srebrnym Amerykańskim Orłem (między 15 a 40 milionów! rocznie). Co więcej, niektóre roczniki wybite zostały w ilości nieprzekraczającej 100 tys. (np. 2004, 2006). Są one dziś uważane za „rzadkie” i „cenne”.
Koala
Srebrna Koala to projekt bliźniaczy do Kookaburry, choć zapoczątkowany kilkanaście lat później, bo w 2007 roku. Idea jednak pozostaje ta sama – na rewersie zwierzę będące przedstawicielem australijskiej fauny, co roku nieco inny wzór i nieco mniejszy nakład (w 2020 r. jest to 300 tys.). Przy czym historia monety Koala jest nieco dłuższa, bo była ona bita już w 1988 roku, ale nie ze srebra, a z platyny. I do dziś jest ona jedną z najpopularniejszych monet platynowych świata.
Z tą przesympatyczną monetą, a właściwie z przesympatycznym zwierzęciem, wiąże się ciekawa anegdota, która wyjaśnia fakt, że koale nazywamy misiami koala. Otóż pierwsi osadnicy (angielscy więźniowie), zetknąwszy się po raz pierwszy z koalami, stwierdzili, że jest to jakiś gatunek małpy lub niedźwiedzia. Dopiero wiele lat później zaklasyfikowano koale jako torbacze.
Seria Lunar
Seria Lunar w swoim podstawowym wariancie sprzedawana jest w postaci srebrnej i złotej monety bulionowej. Charakteryzuje się tym, że każdego roku, nowa moneta nawiązuje do aktualnie obowiązującego roku w chińskim kalendarzu (w 2022 będzie to tygrys). Seria Lunar zawiera dwanaście monet odpowiadających kolejnym znakom zodiaku, a więc ukazuje się przez dwanaście lat. Obecnie emitowana jest już trzecia seria (Lunar III).
Jest to jedna z najbardziej spektakularnych serii, co dodatkowo potęguje fakt, że poza standardowymi wersjami bulionowymi, mamy jeszcze kilka, różnego rodzaju typowo kolekcjonerskich wariacji, jak np. wersje proof, wersje kolorowane oraz platerowane, a także bardzo różne gramatury. W tym roku ukazała się np. wersja Antiqued (oksydowana).
Pod tym względem Perth Mint w sposób absolutnie wyjątkowy dba o kolekcjonerów, oferując także różnego rodzaju komplety oraz ozdobne opakowania. Jest to zatem seria monet, która w równym stopniu zadowoli typowych inwestorów bulionowych, jak i kolekcjonerów.
Monety kolekcjonerskie
Tym, co wyróżnia Perth Mint na tle innych mennic (dorównać jej może chyba tylko Royal Canadian Mint i New Zealand Mint) to mnogi wybór rozmaitych serii tematycznych monet kolekcjonerskich.
Poza wspomnianymi wariacjami najbardziej popularnych monet bulionowych, w ofercie funkcjonują także rozliczne serie tematyczne, takie jak Myths and Legends (bogowie nordyccy, historyczni wojownicy etc.), Military (wojownicy, monety upamiętniające słynne bitwy), TV and Film (serie James Bond, Marvel, Star Trek, Star Wars, Disney i wiele, wiele innych) czy animals – jeden z najpopularniejszych motywów numizmatycznych, czyli fauna. W tym przypadku najczęściej jest to fauna australijska.
Wśród najbardziej efektownych serii produkowanych przez Perth Mint są srebrne monety z serii Discover Australia. Seria ma na celu pokazanie najpiękniejszych elementów flory i fauny oraz krajobrazów kontynentu. W jej skład wchodzą zarówno klasyczne monety kolekcjonerskiej, jak i bulionowe, zarówno złote jak srebrne.
Jedną z najpiękniejszych części Discover Australia okazała się emitowana w latach 2009-2011 The Dreaming Series, obficie ozdabiana tampodrukiem. W 2012 roku ukazała się seria srebrnych monet o wadze jednej uncji trojańskiej z australijskimi zwierzętami na tle tampodrukowych krajobrazów.
Dużym powodzeniem wśród numizmatyków (także w Polsce) cieszyła się seria Skarby Australii. Jednouncjowe monety w wersji ze złota lub srebra wydawane były w latach 2007-2011. Zawierały w sobie plastikowy kapsel, w którym zamknięte były drobinki jednego z minerałów stanowiących tytułowe Skarby Australii. Kolejno były to: szafiry, opale, diamenty, samorodki złota i perły.
Wszystkie monety kolekcjonerskie z Perth charakteryzują się cechami, które już wymienione zostały przy okazji poprzednich monet – wyjątkowe wzornictwo, dbałość o wykonanie, a także o bogactwo oferty. Monety często dostępne są w wielu różnych wariantach i zestawach, które zadowolą nawet najbardziej wybrednego kolekcjonera lub też osobę, która z kolekcjonerstwem czy inwestycjami nie ma nic wspólnego, ale szuka po prostu pięknego, ciekawego prezentu. I praktycznie na wszystkie te potrzeby odpowiedzią jest Perth Mint.
Z wykształcenia politolog, z zawodu specjalista od promocji i marketingu on-line. W wolnych chwilach prowadzi największy w Polsce blog o futbolu amerykańskim. Finansami i oszczędzaniem pasjonuje się nie mniej niż sportem a rynkiem złota i numizmatyką zajmuje się od wielu lat w teorii i praktyce.
