Od stycznia 2018 roku płaca minimalna w Polsce wynosi 2100 złotych brutto. To – w przeliczeniu na euro – więcej niż w Estonii czy na Słowacji, ale mniej niż w Grecji czy Portugalii. Nie mówiąc już o Luksemburgu, gdzie wynagrodzenie minimalne jest czterokrotnie wyższe niż w naszym kraju.
Jak wyliczają eksperci portalu wynagrodzenia.pl, w 2018 roku w 22 spośród 28 państw Unii Europejskiej obowiązują regulacje dotyczące płacy minimalnej.
– Większość krajów wspólnoty obrało politykę systematycznego wzrostu wynagrodzenia minimalnego, zwiększając tym samym jego udział w przeciętnych wynagrodzeniach. Regulowane na poziomie krajowym stawki wynagrodzenia minimalnego nie obowiązują w Danii, Austrii, Finlandii, Szwecji, na Cyprze oraz we Włoszech. Nie oznacza to jednak, że w tych krajach nie obowiązują żadne przepisy dotyczące wynagrodzenia minimalnego. Rozwiązania, jakie przyjęły te państwa, polegają na ustalaniu stawek na poziomie sektorów, grup zawodowych czy branży – tłumaczą.
Nominalna płaca minimalna
Zgodnie z wyliczeniami ekspertów, pod względem nominalnej wartości płacy minimalnej, wyrażonej w euro, Polska zajmuje obecnie 13. pozycję wśród 22 krajów Unii Europejskiej. Najwyższa stawka wynagrodzenia minimalnego obowiązuje w Luksemburgu (1 999 EUR). A to oznacza, że jest prawie 4 razy wyższa niż w Polsce. Najniższe wynagrodzenie minimalne funkcjonuje z kolei w Bułgarii – to 261 euro, czyli 52% stawki obowiązującej w Polsce.
Płaca minimalna wedle siły nabywczej
Rozbieżności między poszczególnymi państwami pod względem wysokości płacy minimalnej stają się znacznie mniejsze po uwzględnieniu różnic w poziomie cen.
– Według parytetu siły nabywczej, Polska zajmuje 11. pozycję wśród krajów Unii Europejskiej pod względem wartości płacy minimalnej. W zestawieniu tym znacznie zmniejsza również dystans do lidera – płaca minimalna wg PPS w Luksemburgu jest już jedynie 1,8 razy wyższa od tej w Polsce – tłumaczą autorzy raportu.
Płaca minimalna a PKB
Jak tłumaczą eksperci, poziom rozwoju gospodarczego jest jednym ze wskaźników makroekonomicznych mających wpływ na kształt płacy minimalnej.
– W 2016 roku Polska zajmowała 14. miejsce w UE pod względem wynagrodzenia minimalnego, a 16. pod względem poziomu PKB na mieszkańca (wyrażonego w PPS). Cztery kraje o wyższym PKB na mieszkańca mają niższe wynagrodzenie minimalne niż w Polsce. Są to Czechy, Estonia, Litwa i Słowacja. Oznacza to, że nasz kraj gwarantował najsłabiej zarabiającym większe bezpieczeństwo niż niektóre zamożniejsze gospodarki – tłumaczą.
Dynamika płacy minimalnej
Z wyliczeń autorów raportu wynika, że w 2018 roku w zaledwie 2 spośród 22 uwzględnionych w rankingu państw, wynagrodzenie minimalne po uwzględnieniu poziomu inflacji pozostało na takim samym poziomie jak w roku poprzednim. Były to Grecja i Niemcy.
Z kolei Rumunia jest państwem, w którym dynamika płacy minimalnej, po uwzględnieniu wskaźnika inflacji, wzrosła aż o 52%. Polska należy do grupy 20 państw, w których wartość realna wynagrodzenia minimalnego, po uwzględnieniu wskaźnika inflacji, wzrosła. Wzrost ten wyniósł 5%.
Płaca minimalna rośnie szybciej niż przeciętne wynagrodzenie
Jak tłumaczą eksperci, zarówno płaca minimalna, jak i przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce rosną.
– Dynamika płacy minimalnej jest jednak większa. Oznacza to, że jej wysokość rośnie szybciej niż wynagrodzenia przeciętnego. Płace minimalne w 2008 roku wzrosły w relacji do roku poprzedniego aż o 20%, zaś płace średnie o 9% przy inflacji wynoszącej 4,2%. Duży wzrost płac minimalnych wystąpił również w kolejnym badanym roku. Od 2011 roku wzrost płacy minimalnej systematycznie wyprzedzał wzrost przeciętnych wynagrodzeń brutto w gospodarce narodowej. W całym tym okresie zarówno płace minimalne, jak i średnie, rosły również w ujęciu realnym – wyliczają specjaliści.
Płaca minimalna zbliża się do godziwej
Szybszy przyrost płac minimalnych niż średnich wynagrodzeń spowodował wzrost udziału płacy minimalnej w płacach średnich.
– Oznacza to zbliżanie się płacy minimalnej do płacy godziwej. Jednak ze względu na wciąż sporą rozpiętość między tymi wielkościami, w większości krajów Unii nie można utożsamiać wynagrodzenia minimalnego z płacą godziwą. Według Rady Europy, wynagrodzenie godziwe powinno kształtować się na poziomie 50-60% płacy średniej w danym kraju – tłumaczą eksperci.
Jak podkreślają, stosunek płacy minimalnej do przeciętnych zarobków w naszym kraju ma podobną wartość jak w innych krajach europejskich.
– Płaca minimalna w Polsce w 2016 roku stanowiła 46,2% średniego wynagrodzenia. Dane z Eurostatu pokazują, że w 2016 roku, wśród krajów Unii Europejskiej, udział płacy minimalnej w średnim wynagrodzeniu przekroczył 50% jedynie w przypadku Słowenii oraz Litwy – wyliczają.
Od 2009 do 2016 roku udział płacy minimalnej w średnim wynagrodzeniu miesięcznym wzrósł w Polsce o 10,7%. W większości krajów uwzględnionych w rankingu wskaźnik ten wzrósł. Jedynie w Holandii, Hiszpanii oraz na Malcie zmalał.
Ile osób dostaje minimalne wynagrodzenie?
Z raportu wynika, że odsetek pracowników, których zarobki są na poziomie płacy minimalnej, jest bardzo różny, w zależności od kraju.
– Najnowsze dane Europejskiego Urzędu Statystycznego pochodzą z 2014 roku. Eurostat oszacował odsetek osób pobierających minimalne wynagrodzenie dzięki powiązaniu danych z dwóch ostatnich badań struktury wynagrodzeń, które są przeprowadzane co cztery lata, z poziomem płac minimalnych obowiązujących w tym czasie (październik 2010 roku i 2014 roku) – wyjaśniają autorzy opracowania.
W październiku 2014 roku w czterech spośród państw członkowskich UE, w których obowiązuje płaca minimalna, odsetek pracowników zarabiających mniej niż 105% krajowej płacy minimalnej przekraczał 10%. Były to: Słowenia (19,1 %), Rumunia (15,7 %), Portugalia (13%) i Polska (11,7 %). W Belgii i Hiszpanii odnotowano najniższy odsetek osób, których zarobki były niższe niż 105 % krajowej płacy minimalnej – odpowiednio 0,4% i 1%.
Jak podsumowują eksperci, obecny poziom płacy minimalnej w Polsce jest stosunkowo wysoki.
– Dodatkowo dynamika wzrostu udziału płacy minimalnej w przeciętnym wynagrodzeniu w latach 2015-2018 była w Polsce jedną z najwyższych w krajach Unii Europejskiej. Od 2011 roku dynamika wzrostu płacy minimalnej jest większa od dynamiki wzrostu średniego wynagrodzenia. Tym samym zwiększa się udział płacy minimalnej w średnim wynagrodzeniu. Jest to pozytywny skutek, powodujący że płaca minimalna zbliża się do poziomu płacy godziwej. Szczególnie biorąc pod uwagę wysoki odsetek osób otrzymujących wynagrodzenie minimalne w naszym kraju – komentują.
