Rubin – inwestycyjny kamień szlachetny

Rubin to jeden z najpopularniejszych, tradycyjnych kamieni jubilerskich. Rubiny są one wyjątkowo trwałe, a ich kolory (różne odcienie rubinowego) mogą osiągać bardzo żywe poziomy nasycenia. Wysokiej jakości rubiny należą do najdroższych kamieni. Ich ceny mogą przekraczać nawet 1 mln USD za karat.

Czym jest rubin?

W rzeczywistości rubin to minerał o nazwie korund (jest nim również szafir), jednak pod warunkiem, że posiada odpowiednią barwę – rubinową. Za powstanie tego koloru odpowiadają tlenki chromu (czerwony), wanad (purpura) i żelazo (brunatnoczerwony).

Twardość rubinów w skali Mohsa wynosi 9, co czyni je kamieniami o nieco tylko mniejszej twardości niż diamenty. Poza tym, że znajdują szerokie zastosowanie w jubilerstwie, wykorzystuje się je także w przemyśle precyzyjnym – w łożyskach zegarkowych czy narzędziach ogniotrwałych. Mały współczynnik rozszerzalności cieplnej i trwałość sprawiają, że rubiny stosowane są w trzpieniach współrzędnościowych maszyn pomiarowych.

Gdzie wydobywa się rubin?

Najstarsze miejsca wydobycia rubinów to Tajlandia, dystrykty Pailin i Samlout w Kambodży, a także Afganistan, Australia, Brazylia, Kolumbia, Indie, Namibia, Japonia, Sri Lanka i Szkocja. Po II wojnie światowej złoża rubinów zostały odkryte na Magadaskarze, w Mozambiku, Nepalu, Pakistanie, Tadżykistanie, Tanzanii i Wietnamie. W Europie większe złoża rubinów znajdują się w Macedonii. W USA sporadycznie znajdowano pojedyncze kamienie w Montanie, Karolinach Północnej i Południowej, a także w Wyoming.

Przez wieki głównym producentem rubinów była Birma (dzisiejsza Mjanma). Wiele wyjątkowych rubinów znalezionych zostało w okolicy miasta Mogok, a także w regionie Mong Hsu. Ostatnie duże odkrycia miały miejsce w północnym stanie Kaczin.

Rubinowe 4C

Podobnie jak w przypadku diamentów, rubiny wyceniane są w oparciu o 4C. Jednak występuje tutaj kilka znaczących różnic. 

Kolor

W przypadku rubinów, to właśnie kolor jest jednym z najważniejszych czynników, wpływających na cenę kamienia. Najbardziej cenione są kamienie o czystej, intensywnej czerwieni oraz czerwieni lekko przechodzącej w odcienie fioletu i purpury. Kolor nie może być ani za ciemny, ani za jasny. Kamienie o bardzo jasnej barwie, często klasyfikowane są jako różowe szafiry.

Jednym z najbardziej cenionych kolorów rubinów jest tzw. „pigeon’s blood” (krew gołębia). Termin ten opisuje rubiny w kolorze od czerwonego do lekko fioletowego lub różowawo-czerwonego, z miękką, świecącą, czerwoną fluorescencją.

Podobnie, jak w przypadku innych kamieni szlachetnych, niektóre rubiny poddawane są procesowi podgrzewania, w celu wzmocnienia ich koloru. Informacja o tym powinna znaleźć się w certyfikacie (heated lub unheated/non-heated/natural). Wyżej cenione są kamienie niepodgrzewane, o naturalnym kolorze.

Czystość

Nie ma rubinów, które całkowicie pozbawione są inkluzji (z wyjątkiem syntetycznych). Inkluzje wpływają na wycenę rubinów, jednak nieco inaczej, niż ma to miejsce w przypadku diamentów. Duże inkluzje, które zmniejszają przeźroczystość lub jasność rubinu, obniżają ich wartość. Niewielkie inkluzje są jednak czymś, czego wręcz oczekuje się od rubinów.

Typowe inkluzje to np. cienkie wtrącenia mineralne, zwane igłami. Mogą one wpływać na zmianę w zakresie rozproszenia światła na fasetkach. Jedną z bardziej pożądanych cech są inkluzje, które wywołuję efekt gwiazdy (star effect, zwany także asteryzmem). Wówczas, dla lepszego wydobycia tego efektu, używa się szlifu kaboszonowego (obły, bez fasetek).

Szlif

Na cięcie i proporcje rubinów wpływa kilka czynników. Najpopularniejszym rodzajem szlifu jest płaski, sześciokątny kształt, czasem nieco wydłużony. Na rynku dostępne są także rubiny okrągłe, trójkątne, o szlifie szmaragdowym, gruszkowe czy markizowe. Szlif dobierany jest tak, aby wydobyć z kamienia jego naturalne piękno, ale także, by zachować jak największą masę surowca.

Masa

Wysokiej jakości rubiny powyżej jednego karata są bardzo rzadkie, jednak rubiny o jakości handlowej są powszechnie dostępne w szerokiej gamie rozmiarów. Cena za karat rośnie wraz z rozmiarem rubiny. Zdarza się, że rubiny osiągają znacznie wyższe wyceny za karat, niż diamenty o podobnym rozmiarze.