Jak głosi legenda, przybywający do Południowej Afryki myśliwi zainteresowani grubą zwierzyną, słyszeli od miejscowych ostrzeżenia dotyczące pięciu zwierząt. Były to: słoń, lew, lampart, nosorożec i bawół. Właśnie tym pięciu zwierzętom swoją kolekcję monet poświęciła Mennica Południowoafrykańska.
Należąca do skarbu państwa spółka South African Mint, już od ponad 120 lat wytwarza monety obiegowe, kolekcjonerskie oraz inwestycyjne. We współpracy z Rand Refinery, Mennica Południowoafrykańska wybija legendarnego Krugerranda – najpopularniejszą i najstarszą monetę bulionową. Wśród serii cieszących się dużą popularnością wymienić można także cykle monet Natura oraz Protea.
Wielka Piątka Afryki
Wielka Piątka Afryki to projekt, który zainicjowany został w 2019 roku. Zakłada wypuszczanie dwóch monet rocznie, w odstępach 6-cio miesięcznych. Są to monety ze srebra, złota oraz platyny. Wariant podstawowy to srebrna moneta o wadze 1 uncji (31,1 gramów) z nakładem 15 tys. egzemplarzy. Jednak dostępna jest również wersja proof, która składa się na set dwóch jednouncjowych monet – ich nakład to 1000 zestawów. Wersje ze złota (.9999) i platyny (.9995) mają nakład po 500 egzemplarzy.
Monety charakteryzują się ciekawym wzornictwem – na rewersach wszystkich monet znajdują się dwie sąsiadujące głowy zwierząt. Jeżeli położy się obok siebie dwie identyczne monety, połówki łączą się w całość. Przy większej ilości monet możemy zaobserwować całe stado.
Emisja pierwszej serii Wielka Piątka rozpoczęła się w 2019 roku, zaś w pierwszym półroczu 2021 roku ukazała się ostatnia moneta z tej serii – bawół. W tym roku zainicjowana została także II seria Wielkiej Piątki. Otwiera ją – podobnie, jak w 2019 – moneta ze słoniem afrykańskim.
Słoń afrykański
Słoń afrykański jest ucieleśnieniem majestatycznej siły i jedności rodziny. Jest także największym żyjącym zwierzęciem lądowym na Ziemi, a także jednym z najbardziej inteligentnych gatunków. Jako symbol Afryki, niejednokrotnie gościł na monetach obiegowych wielu afrykańskich państw, ale jest także motywem przewodnim na sztabkach Rand Refinery Loxodonta.
Lew
Spośród Wielkiej Piątki, to właśnie lew zasługuje na miano króla Afryki. Jest drugim, po tygrysie, największym kotem na świecie. Przeciętna masa ciała samców wynosi 150-250 kg, zaś samic 100-160 kg. Niemniej imponujący jest ryk lwa – w sprzyjających okolicznościach ryk tego zwierzęcia może być usłyszany nawet z odległości do pięciu kilometrów. Lwy używają swojego ryku, by oznajmić obcym osobnikom swoją obecność na zajmowanym terytorium, zaś członkom własnego stada wskazać aktualne położenie.
Lwy polują przede wszystkim na ssaki kopytne: antylopy, zebry, gazele czy bawoły afrykańskie. Gdy są głodne, mogą atakować także większe ssaki: słonie, hipopotamy czy nosorożce. W ostateczności, gdy zabraknie im pokarmu, nie gardzą człowiekiem.
Lampart
Lampart to trzecia moneta z serii, a zarazem czwarty, pod względem wielkości kot świata, po tygrysie, lwie i jaguarze. Lamparty to najbardziej tajemnicze i subtelne ze wszystkich dużych kotów. Jednocześnie ich olbrzymia siła pozwala z łatwością wciągnąć ciało dużej ofiary na drzewo, by chronić padlinę przed hienami.
Lamparty przeważnie polują w nocy, a w dzień odpoczywają, często drzemiąc na gałęzi drzewa. Polują na lisy, zające, mangusty, węże, jaszczurki czy antylopy. Co ciekawe, ponieważ są dobrymi pływakami, ich dieta obejmuje czasem także ryby. Lamparty są samotnikami. Łączą się w pary na krótki czas, a następnie rozchodzą się, pozostawiając samicę, by samodzielnie wychowywała młode.
Nosorożec czarny
Nosorożce czarne są niestety gatunkiem uznanym w 2011 roku za wymarły, głównie z powodu kłusowników – rogi nosorożców pożądane są z uwagi na rzekome właściwości lecznicze. W rzeczywistości składa się on wyłącznie z keratyny, a więc budulca paznokci, i nie ma żadnych wyjątkowych właściwości.
Bawół afrykański
Amerykański bawół przylądkowy to ostatnie ze zwierząt występujące na tej popularnej serii monet. Jest to zwierzę bardzo towarzyskie, często obserwowane w stadach liczących nawet kilkaset osobników. W czasie suszy stado to może dzielić się na mniejsze jednostki, by przeżyć.
Głównym wrogiem bawołów są lwy. Gdy członek stada zostanie zaatakowany, inne bawoły rzucają się mu w obronie. Większa liczba bawołów jest w stanie odeprzeć atak nawet całego stada lwów. Ranny bawół staje się szczególnie groźny dla napastnika. To właśnie ta szczególna cecha stała źródłem wielu historii myśliwskich, mitów i legend.
Awers monety przedstawia zapierający dech w piersiach wzór bawoła przylądkowego, który zajmuje znaczną część powierzchni monety. Pod obrazem widnieją słowa Republika Południowej Afryki
Rewers monety przedstawia dwie połówki twarzy bawoła przylądkowego, a gdy dwie monety zostaną umieszczone obok siebie, widoczny jest pełny obraz twarzy.
