Kamienie szlachetne

Kamienie
szlachetne

Kamienie szlachetne od wieków rozpalają wyobraźnię ludzi. Ich piękno budzi podziw, a historie dotyczące procesu ich powstawania w naturze nieodmiennie fascynują. Kamieniami szlachetnymi określa się minerały, które wykazują pewne właściwości fizyczne i chemiczne. Poza pięknym wyglądem i połyskiem, jest to wysoka twardość (powyżej 7 w skali Mohsa), wysoki współczynnik załamania światła, a także duża odporność na czynniki chemiczne. Do kamieni szlachetnych zaliczają się m.in. diament, rubin, szmaragd, szafir, chryzoberyl czy tanzanit.

Diamenty - ponadczasowe kamienie inwestycyjne

Niezwykłe piękno i magia, jaką zawierają w sobie diamenty, wyzwala uczucie podziwu i zachwytu. Ich unikalne właściwości pochodzą od potężnych sił natury, które ukształtowały naszą planetę. W dzisiejszych czasach kamienie szlachetne, oprócz przemysłu jubilerskiego, znajdują zastosowania w nowoczesnych technologiach. Coraz częściej stają się też przedmiotem inwestycji lub lokaty kapitału. Nieprzemijająca wartość kamieni szlachetnych pozwala na zachowanie majątku podczas wojen, rewolucji czy kryzysów ekonomicznych. Mogą stanowić przedmiot darowizny czy dziedziczenia. Łagodzą skutki utraty wartości pieniądza i stanowią niejako uniwersalną, ponadnarodową walutę, analogicznie jak złoto i srebro.

Ceny diamentów systematycznie wzrastają. Jest to skutek rosnącego popytu ze strony przemysłu jubilerskiego, nowoczesnych technologii i inwestycji. Tymczasem podaż jest ograniczona ze względu na rzadkość występowania tych minerałów w przyrodzie.

Większość ośrodków przerobu i handlu diamentami znajduje się w Belgii, Izraelu, Indiach i Stanach Zjednoczonych. Światową stolicą diamentów jest Antwerpia, gdzie jest szlifowanych ponad 50 proc. wszystkich diamentów świata. Każdy legalnie sprzedawany kamień posiada certyfikat autentyczności nadawany przez instytucję certyfikującą, jak Gemological Institute of America (GIA) lub International Gemological Institute (IGI).

Każda kopalnia daje innej jakości diamenty. Kamienie najwyższej jakości wydobywa się w Angoli, Namibii i Rosji. Dobre jakościowo diamenty znajdują się również w Afryce Południowej, Botswanie, Chinach i Sierra Leone. Pod względem ilości wydobywanych karatów, liderem jest Rosja. W 2018 roku wydobyto tam 43,2 mln karatów diamentów, co odpowiada 28,8 proc. światowego wydobycia. Największy diament znaleziono w Afryce Południowej w 1905 roku. Ważył on 3106 ct (karat=0,200 g). Podzielono go na 106 części. Wykonany z największej części brylant o wadze 530,2 karatów nosi nazwę Wielkiej Gwiazdy Afryki (Cullinan I) i zdobi berło królowej Anglii.

Rubiny

Rubin to minerał o nazwie korund (jest nim również szafir), jednak pod warunkiem, że posiada odpowiednią barwę – rubinową. Za powstanie tego koloru odpowiadają tlenki chromu (czerwony), wanad (purpura) i żelazo (brunatnoczerwony). Twardość rubinów w skali Mohsa wynosi 9, co czyni je kamieniami o nieco tylko mniejszej twardości niż diamenty. Poza tym, że znajdują szerokie zastosowanie w jubilerstwie, wykorzystuje się je także w przemyśle precyzyjnym – w łożyskach zegarkowych czy narzędziach ogniotrwałych. Mały współczynnik rozszerzalności cieplnej i trwałość sprawiają, że rubiny stosowane są w trzpieniach współrzędnościowych maszyn pomiarowych.

Szafiry

Szafir, podobnie jak rubin, to minerał o nazwie korund. Klasyczny szafir ma kolor niebieski. Oprócz tego, szafiry występują praktycznie w każdym kolorze: biały, bezbarwny (leukoszafir), jasnożółty, czerwonawy (nie czerwony!), pomarańczowo-różowy (padparadża), purpurowy, fioletowy, fioletowoniebieski, zielony, jasnoniebieski, szary, brunatny, a nawet czarny. Relacja pomiędzy szafirem niebieskim, a innymi kolorami szafiru, przypomina nieco relację pomiędzy diamentami bezbarwnymi, a fantazyjnymi. W użyciu funkcjonuje nawet taki termin jak „szafiry fantazyjne”. Odnosi się on do wszystkich szafirów kolorowych, poza niebieskim (i czerwonym, który jest rubinem). Szafiry fantazyjne są na ogół mniej dostępne niż niebieskie, a niektóre kolory są szczególnie rzadkie.

Szmaragdy

Z punktu widzenia mineralogii szmaragd to beryl – minerał należący do grupy krzemianów pierścieniowych. Wyróżnia się charakterystycznym, zielonym kolorem, którego nazwa funkcjonuje dziś powszechnie w kulturze, do określenia konkretnego typu zieleni – szmaragdowy. Rzymski pisarz Piliniusz Starszy, w swojej encyklopedii historii naturalnej pisał, że nic nie zieleni się bardziej zielono od szmaragdu. Pisał także, że patrzenie w szmaragd koi, a także usuwa zmęczenie i znużenie. Dziś nauka potwierdza, że zielony kolor łagodzi stres i zmęczenie oczu. Za ten charakterystyczny kolor szmaragdu odpowiadają jony chromu, rzadziej wanadu i żelaza. Szmaragdy charakteryzują się nieco niższą twardością niż inne kamienie szlachetne. Wynosi ona 7,5-8 w skali Mohsa (dla porównania rubiny i szafiry mają 9, a diamenty 10 w skali Mohsa). Oznacza to, że szmaragd jest nieco bardziej podatny na uszkodzenia fizyczne, i wymaga nieco łagodniejszego traktowania. Lecz bez obaw – 7,5-8 w skali Mohsa, to w dalszym ciągu twardość porównywalna ze stalą.