Central Bank Gold Agreement część 2

W poprzedniej części opisałem pierwsze pięciolecie po zawarciu porozumienia między kilkunastoma europejskimi bankami centralnymi. Drugie Central Bank Gold Agreement ogłoszone zostało 8 marca 2004 roku i miało wejść w życie 27 września 2004 roku, dokładnie dzień po wygaśnięcia wcześniejszego.

Podobnie jak poprzednie, zawarte zostało ono na okres pięciu lat, z tym, że tym razem limity sprzedaży zostały podniesione do 500 ton złota rocznie. Podniesienie limitów wiązało się z faktem, że w ostatnich latach działania poprzedniego porozumienia sprzedaż złota przez banki centralne sięgała maksymalnej granicy a nawet (w roku 2003) ją przekroczyła. Jak można się domyślić wyższe limity zaowocowały znacznie większą sprzedażą.

Ustalenia CBGA2 (2004):

1. Złoto pozostanie ważnym elementem światowych rezerw monetarnych.
2. Decyzje dotyczące sprzedaży złota już ustalone lub mające być ustalone przez sygnatariuszy dokonywane będą według uzgodnionego programu sprzedaży przez okres pięciu lat począwszy od 27 września 2004, tuż po tym, jak wygaśnie poprzednie porozumienie. Roczna sprzedaż nie przekroczy 500 ton zaś cała sprzedaż w tym okresie nie przekroczy 2,5 tysiąca ton.
3. Przez ten okres sygnatariusze zobowiązali się, że dzierżawy złota i całość ich kontraktów typu futures oraz opcji nie przekroczy wartości sprzed zawarcia poprzedniego porozumienia.
4. Porozumienie będzie odnowione po pięciu latach.

Podczas trwania CBGA2 bankom wolno było sprzedać maksymalnie 2 500 ton złota. W pierwszym roku udało się osiągnąć pułap 500 ton sprzedanego złota, jednak w kolejnych latach nastroje wyraźnie się zmieniły czego wyraźnym dowodem może być ostatni rok obowiązywania porozumienia (2009) kiedy to banki-sygnatariusze sprzedały zaledwie 94,5 ton złota. Warto przy tym zaznaczyć, że doszło do tego pomimo podpisania Central Bank Gold Agreement przez kolejne państwa, które w międzyczasie dołączyły do strefy euro: Słowenii (dołączyła do CBGA 22 grudnia 2006 roku), Cypru i Malty (dołączyły 25 stycznia 2008 roku).

Wśród banków, które podjęły decyzję o sprzedaży złota były w tym okresie przede wszystkim banki centralne Francji, Hiszpanii a także Europejski Bank Centralny.Przyczyna takiego stanu rzeczy nie jest jednoznaczna. Popularna opinia głosi, że spadek sprzedaży złota wiąże się z wybuchem kryzysu finansowego i wzrostu popularności złota jako kruszcu mogącego wpłynąć na bezpieczeństwo rezerw. Z drugiej jednak strony ów spadek można tłumaczyć także osiągnięciem punktu, kiedy banki centralne poszczególnych państw zrealizowały już swoje plany sprzedażowe i nie są zainteresowane dalszym opróżnianiem skarbców.

Trend ten jest jeszcze bardziej widoczny, gdy spojrzymy na poziom sprzedaży podczas trwania obecnego porozumienia. Limity zostały w nim ponownie obniżone do 400 ton rocznie, jednak jak wskazuje punkt 3 porozumienia nie było to wywołane jedynie brakiem zapotrzebowania na wyższe limity. Sygnatariusze wzięli bowiem pod uwagę sprzedaż przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy ponad 400 ton złota co równoważyć ma ewentualną niższą sprzedaż ze strony europejskich banków centralnych.

Ustalenia CBGA3 (2009):

1. Złoto pozostanie ważnym elementem światowych rezerw monetarnych.
2. Decyzje dotyczące sprzedaży złota już ustalone lub mające być ustalone sygnatariuszy dokonywane będą według uzgodnionego programu sprzedaży przez okres pięciu lat począwszy od 27 września 2009, tuż po tym jak wygaśnie poprzednie porozumienie. Roczna sprzedaż nie przekroczy 400 ton zaś cała sprzedaż w tym okresie nie przekroczy 2  tysięcy ton.
3. Sygnatariusze uznają intencje MFW dotyczące sprzedaży 403 ton złota i uwzględniły fakt, że tego typu sprzedaż powinna zostać przystosowana do górnych limitów.
4. Porozumienie będzie odnowione po pięciu latach.

Czy dojdzie do zawarcia Central Bank Gold Agreement 4?

Trwające obecnie porozumienie wygaśnie 26 września 2014 roku, zgodnie z dotychczas przyjętą regułą nowe powinno zostać ogłoszone jeszcze w marcu 2014, patrząc jednak na obecną zachowania sygnatariuszy, pod znakiem zapytania staje w ogóle sens zawierania kolejnych umów w dotychczas przyjętych granicach. Co prawda punkt 5 porozumienia zobowiązuje banki centralne do jego ewentualnego porozumienia, jednak istnieje ryzyko, że większość zarządów nie będzie zainteresowana jej przedłużaniem. Sprzedaż w roku 2010 i 2011 jasno pokazały, że zarządy poszczególnych banków centralnych nie przejawiają woli do sprzedaży złota nawet w granicach wyznaczonych przez CBGA. Również dane z bieżącego roku nie pozostawiają wątpliwości, że również w 2012 nie wykorzystano limitów choćby w połowie. Z tego też względu ustalanie górnych limitów wydaje się być w obecnej sytuacji działaniem jedynie pozornym i gdyby doszło do zawarcia CBGA4 to miałoby ono charakter jedynie symboliczny. Z drugiej jednak strony, jak pokazały doświadczenia z poprzednich lat, niektóre z punktów porozumienia mogą ulec zmianie i tym samym istnieje możliwość, że w 2014 roku ogłoszone zostaną zupełnie nowe ustalenia.

Central Bank Agreement – dotychczasowi sygnatariusze

Opracowanie własne na podstawie Gold.org/European Central Bank

* Od grudnia 2006
** Od stycznia 2008
*** Od 17 stycznia 2011

Bartosz Wilk
Współpracownik Fundacji Instytutu Ludwiga von Misesa