4,4% – tyle wyniosła przeciętna stopa zwrotu OFE w drugim kwartale 2017 roku. W tym samym czasie indeks WIG wzrósł o 5,4%, a indeks WIG20 o 5,7%. – Dobra sytuacja na GPW pozwoliła wszystkim otwartym funduszom emerytalnym na osiągnięcie dodatnich stóp zwrotu – tłumaczą przedstawiciele Komisji Nadzoru Finansowego.
KNF właśnie opublikowała raport poświęcony rynkowi otwartych funduszy emerytalnych w drugim kwartale bieżącego roku. Wynika z niego, że wartości jednostek rozrachunkowych poszczególnych OFE wzrosły od 3,9% do 5,0%.
– Wyniki inwestycyjne OFE uzyskiwane od lutego 2014 roku podlegają istotnym wahaniom. Wynika to z profilu inwestycyjnego OFE wymuszonego przepisami prawa i przekazaniem ponad połowy aktywów w postaci obligacji Skarbu Państwa, obligacji gwarantowanych przez Skarb Państwa oraz środków pieniężnych do ZUS – czytamy w raporcie.
OFE na plusie
Od tamtego momentu – tłumaczy KNF – w portfelach OFE dominują akcje, których zmienność jest dużo wyższa niż w przypadku instrumentów dłużnych. Znajduje to swoje odzwierciedlenie także w wysokiej zmienności kwartalnych stóp zwrotu OFE.
– W II kwartale 2017 roku koniunktura na krajowym rynku akcji, podobnie jak w dwóch ostatnich kwartałach 2016 roku i w pierwszym kwartale 2017 roku, sprzyjała inwestorom. Główne indeksy zyskiwały na wartości. Indeks dochodowy WIG wzrósł o 5,4%, a indeks cenowy WIG20 o 5,7% – wyliczają przedstawiciele Komisji.
Jednak, w porównaniu z pierwszym kwartałem 2017 roku oraz z czwartym kwartałem 2016 roku, tempo wzrostu tych indeksów było około połowę mniejsze. Analogiczne zmiany nastąpiły w poziomie stóp zwrotu OFE w drugim kwartale 2017 roku (4,43% w IIQ i 9,18% w IQ).
Ile OFE oddają do ZUS-u?
Od 2014 roku obowiązują przepisy, w myśl których w okresie 10 lat poprzedzających osiągnięcie przez członka OFE wieku emerytalnego, zgromadzony przez niego kapitał w OFE jest umarzany i sukcesywnie przekazywany do ZUS-u. Od momentu rozpoczęcia tego procesu, także całość bieżącej składki emerytalnej trafia do ZUS-u.
Ten mechanizm nazywany jest suwakiem bezpieczeństwa. Ma on bowiem – w zamyśle twórców – chronić członków OFE przed tzw. ryzykiem złej daty, czyli istotnym spadkiem wartości kapitału emerytalnego bezpośrednio przed osiągnięciem wieku emerytalnego. To ryzyko jest z kolei związane z cyklicznością koniunktury na rynku kapitałowym.
W II kwartale 2017 roku OFE, w ramach suwaka bezpieczeństwa, przekazały do ZUS środki pieniężne o wartości blisko 1,1 mld złotych.
Po raz kolejny sektor OFE odnotował ujemne saldo przepływów z ZUS. To oznacza, że wartość składek emerytalnych przekazywanych do funduszy była niższa od wartości środków przekazywanych do ZUS z tytułu suwaka bezpieczeństwa. W drugim kwartale ZUS przekazał bowiem do OFE składki o wartości 897 mln złotych.
Tylko trzy fundusze odnotowały dodatni bilans tych operacji. Jak tłumaczy KNF, wynika to z faktu, że tylko część członków OFE (2,6 mln) złożyła deklarację przekazywania części bieżących składek emerytalnych do OFE.
OFE z 7,4 mld złotych zysku
W II kwartale 2017 roku OFE osiągnęły łącznie 7,4 mld zł zysku. Wszystkie fundusze wykazały dodatnie wyniki finansowe: od 108 mln zł (Pekao OFE) do 1,9 mld zł (Nationale-Nederlanden OFE).
– Od początku lutego 2014 roku portfel OFE ma charakter znacznie bardziej agresywny niż w poprzednich okresach. Z tego względu wyniki inwestycyjne OFE charakteryzują się dużo większą zmiennością i są w większym stopniu zależne od koniunktury na rynkach akcji, co bezpośrednio przekłada się na wykazywane wyniki finansowe – tłumaczy KNF.
Co OFE mają w portfelu?
W portfelach otwartych funduszy emerytalnych dominują krajowe instrumenty udziałowe. Zaangażowanie OFE w tej pozycji, w związku ze wzrostem kursów posiadanych akcji, zwiększyło się w ciągu trzech miesięcy. W II kwartale 2017 roku podaż akcji ze strony OFE przeważała nad popytem, zarówno na rynku krajowym, jak i za granicą.
– Na koniec II kwartału 2017 roku 136,8 mld zł (79,3% portfela OFE) fundusze ulokowały w krajowe instrumenty udziałowe (głównie akcje), podczas gdy 3 miesiące wcześniej wartość tej kategorii lokat wynosiła 131,3 mld zł (78,6% portfela) – wyliczają przedstawiciele Komisji Nadzoru Finansowego.
W drugim kwartale wzrosła wartość lokat OFE w depozytach bankowych i wyniosła 11,6 mld zł (6,7% portfela). Na koniec poprzedniego kwartału OFE ulokowały w depozytach 10,5 mld złotych. Z kolei wartość lokat OFE poza granicami kraju pozostała na zbliżonym poziomie w stosunku do dwóch poprzednich kwartałów i wyniosła 11,2 mld złotych. Stanowiło to 6,5-procentowy udział w portfelu inwestycyjnym OFE.
– Z początkiem lutego 2014 roku zniesiony został limit na lokaty poza granicami kraju i wprowadzony limit na inwestycje denominowane w walucie innej niż krajowa, który od początku 2016 roku wynosi 30% aktywów. Na koniec czerwca 2017 roku udział niezłotowych aktywów w portfelach OFE wynosił 10,3% i był niższy od stanu na koniec poprzedniego kwartału o około 0,6 punktu procentowego – tłumaczy KNF.
Spadła wartość zaangażowania OFE w krajowe instrumenty dłużne. Ich wartość w portfelach funduszy na koniec II kwartału 2017 roku wyniosła 13 mld zł (7,5% portfela), podczas gdy w poprzednim kwartale było to 13,9 mld zł (8,3% portfela).
Ilu członków mają OFE?
Na koniec drugiego kwartału do otwartych funduszy emerytalnych należało łącznie blisko 16,3 mln członków. To oznacza spadek o niecałe 31 tys. osób w porównaniu z końcem poprzedniego kwartału.
– W II kwartale 2017 roku OFE zawarły tylko 192 umowy pierwszorazowe, co jest wyraźnie niewystarczające, aby zapewnić zastępowalność kohort w OFE i zatrzymać proces sukcesywnego zmniejszania się liczby członków – czytamy w raporcie.
Transfery członków OFE
W II kwartale 2017 roku tylko 171 członków zmieniło fundusz emerytalny, czyli dużo mniej niż w poprzednich okresach.
– Jest to najniższa liczba transferów w historii działalności OFE, dla porównania w listopadzie 2010 roku, gdy dozwolona była działalność akwizycyjna, OFE zmieniło ponad 162 tys. osób – tłumaczą przedstawiciele KNF.
W drugim kwartale najwięcej członków pozyskał Nationale-Nederlanden OFE (57 osób). Uwzględniając liczbę członków, którzy opuścili ten fundusz, końcowe saldo transferowe wyniosło 33 osoby. To najlepszy wynik na rynku. Ten fundusz pozostaje głównym beneficjentem transferów. W trakcie ostatniej sesji, ponad 33% członków zmieniających OFE przeniosło się właśnie do Nationale-Nederlanden.
– Wyraźny spadek liczby transferów od początku 2017 roku, w porównaniu do dwóch ostatnich kwartałów 2016 roku, można powiązać ze spadkiem zainteresowania OFE po zakończeniu w dniu 31 lipca 2016 roku drugiego okna transferowego ZUS–OFE, w którym możliwa była zmiana funduszu podczas składania deklaracji dotyczącej woli przekazywania części składki emerytalnej do ZUS lub OFE – konkluduje Komisja Nadzoru Finansowego.
foto główne: tomaszzz, pixabay.com, CC0