Ryzyko obligacji nieskarbowych

Obligacje stanowią drugą, obok akcji, grupę instrumentów finansowych, będących przedmiotem inwestycji na rynku kapitałowym.

Czytaj także: GetBack: NIK weźmie pod lupę KNF, UOKiK i GPW

Obligacje przedsiębiorstw, banków i jednostek samorządu terytorialnego są obarczone ryzykiem inwestycyjnym, analogicznie jak akcje. Przedsiębiorstwa emitują je w celu pozyskania kapitału dłużnego. Kupując obligacje inwestor pożycza emitentowi pieniądze. Ten jest zobowiązany je zwrócić w oznaczonym terminie wraz z naliczonymi okresowo odsetkami. Udzielenie pożyczki zawsze rodzi ryzyko niewypłacalności dłużnika, jakim jest w tym przypadku emitent obligacji a zależy ono zarówno od czynników zewnętrznych jak też wewnętrznych oddziałujących na przedsiębiorstwo emitenta. Spośród wielu czynników mających wpływ na ryzyko inwestycji w obligacje wskażę te najważniejsze.

Czytaj także: GetBack – oszustwo czy biznesowy niewypał?

1. Niewypłacalność lub bankructwo emitenta. W takiej sytuacji posiadacze obligacji mogą nie odzyskać części lub nawet całości zainwestowanego kapitału a także należnych odsetek. To co zostało po przedsiębiorstwie, po spłacie obciążeń publiczno-prawnych i wynagrodzeń może nie wystarczyć na zaspokojenie obligatariuszy. Nie zawsze też łatwo spieniężyć zabezpieczenia. W najgorszej sytuacji znajdą się posiadacze obligacji niezabezpieczonych.
2. Wzrost stóp procentowych. Podwyżki stóp procentowych powodują spadek rynkowych cen obligacji o stałym oprocentowaniu. W efekcie sprzedaż ich przed terminem wykupu przyniesie stratę.
3. Brak możliwości reinwestowania przychodów odsetkowych. Jeżeli otrzymanych odsetek od obligacji nie będzie można zainwestować według co najmniej oczekiwanej stopy zwrotu, wówczas rentowność inwestycji w obligacje nie osiągnie oczekiwanego poziomu.
4. Opóźnienia wypłat odsetek lub wykupu obligacji. Jeżeli emitent opóźnia się z wypłatą należnych świadczeń oznacza to, że jego sytuacja ekonomiczna uległa pogorszeniu lub jest niesolidny. Spada przez to oczekiwana rentowność inwestycji.
5. Inflacja. Spadek wartości pieniądza skutkuje obniżeniem realnej stopy zwrotu z inwestycji.
6. Niska płynność rynku. Inwestorzy nie mogą sprzedać obligacji w dowolnym czasie po oczekiwanej cenie. Tracą więc inne okazje inwestycyjne lub muszą godzić się na niższą cenę sprzedaży.
7. Przedterminowy wykup. W przypadku, gdy emitent postanowi o przedterminowym wykupie obligacji zakładana rentowność inwestycji może ulec obniżeniu. Przyczyną może być brak w danym momencie okazji do inwestycji o porównywalnej rentowności.

Aby zmniejszyć ryzyko inwestowania w obligacje należy dokładnie przeczytać dokument informacyjny i dokonać analizy pod kątem przyszłej wypłacalności emitenta a następnie monitorować jego sytuację gospodarczą. A ta podlega zmianom, które wcześniej były trudne do przewidzenia. W praktyce jest to trudne zadanie, szczególnie wtedy, gdy obligacje nie są notowane na publicznym rynku. Jednak w przypadku obligacji notowanych na Catalyst sytuacja emitenta jest bardziej transparentna. I to daje szansę inwestorowi na prawidłowe zarządzanie ryzykiem.

Czytaj także: Ryzyko i oszustwo – gdzie jest granica?

Niektórzy emitenci obligacji mają rating, który jest niezależną i obiektywną oceną ryzyka kredytowego podmiotu zaciągającego dług na rynku. Rating jest nadawany przez specjalistyczną instytucję w oparciu o wyniki badania sytuacji ekonomicznej emitenta i jakości jego dłużnych papierów wartościowych pod kątem wiarygodności finansowej. Wyznacza on miarę ryzyka. Jednak na rating nie stać mniejszych podmiotów, więc każdy inwestor musi samodzielnie dokonać analizy ryzyka lub skorzystać z porady doradcy finansowego.

Problemy, z jakimi muszą borykać się inwestujący w obligacje nie są znane lokującym majątek na rynku metali szlachetnych. Te aktywa nie mają emitenta, i chociaż nie wypłaca się od nich odsetek to mogą przynieść zyski ze wzrostów cen. Poza tym są one wieczne i doskonale zabezpieczają majątek na wiele lat a nawet stuleci.

Czytaj także: Bezpieczne jak w banku? Nie po GetBack

Wiodące agencje ratingowe: Standard&Poor’s, Moody’s oraz Fitch.

Tabela 1. Oceny agencji ratingowych.

Poziom ryzyka	Opis/Agencja	Standard&Poor’s	Moody’s	Fitch
Inwestycyjny	Bardzo dobra lub dobra sytuacja finansowa emitenta, gwarancja terminowej spłaty rat kapitałowych i odsetek; niskie ryzyko kredytowe	AAA	Aaa	AAA
		AA	Aa	AA
		A	A	A
		BBB	Baa	BBB
Nieinwestycyjny (spekulacyjny).	Gwarancja spłaty rat i odsetek nie jest wystarczająca	BB	Ba	BB
		B	B	B
	Wysokie ryzyko niewypłacalności, spłata rat i odsetek ze zwłoką	CCC, CC, C	Caa, Ca, C	CCC, CC, C
	Duże prawdopodobieństwo niewypłacalności – co najmniej raz odsetki nie zostały zapłacone	D	D	DDD, DD, D

fot. Unsplash, pixabay.com, CC0