Od lat analitycy podkreślają, że rośnie zadłużenie społeczeństwa, które zdaje się nie pamiętać kryzysu sprzed 10 lat. Społeczeństwo europejskie systematycznie bogaci się, jednak powiększyło się zróżnicowanie relacji oszczędności do zadłużenia. Jak się miewa przeciętne gospodarstwo domowe w UE?
Oszczędności gospodarstw domowych w UE
Mówiąc o oszczędnościach bierze się pod uwagę część całego dochodu gospodarstwa domowego, która nie jest wydawana na konsumpcję. Miarą oszczędności może być stopa oszczędności gospodarstw domowych, która jest określana jako oszczędności gospodarstw domowych w proporcji do ich dochodu całkowitego (rozporządzalnego).
Czytaj także: Ekonomiści: głębsze od oczekiwań spowolnienie globalne
Analizując stopę oszczędności gospodarstw domowych w UE można określić jako dość stabilną od początku 2000 roku. Waha się ona między 11 proc. i 13 proc. Podobne tendencje można było zaobserwować w strefie euro, ale były na nieco wyższym poziomie. W 2016 r. najwyższą stopę oszczędności gospodarstw domowych odnotowano w Luksemburgu (20 proc.), Szwecji (19 proc.), Niemczech (17 proc.) i we Francji (14 proc.), a najniższą na Cyprze (-2 proc.), Litwie (0 proc.), Łotwie (3 proc.) i w Polsce (4 proc.) – podaje Eurostat.
Jak podaje GUS, w 2017 roku polskie gospodarstwa domowe osiągały wyższe dochody, ale ponosiły też większe wydatki. Wzrosła jednak nadwyżka dochodów nad wydatkami, co dało gospodarstwom domowym większe możliwości oszczędzania. Poziom przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę w zaokrągleniu do 1 zł w 2017 r. wyniósł 1 598 zł i był realnie wyższy o 6,3 proc. od dochodu z roku 2016.
Czytaj także: Średnia pensja w Polsce to prawie 5300 złotych. Czy naprawdę jest aż tak dobrze?
W 2018 r. średnia kwota, która dawała Polakom poczucie finansowego bezpieczeństwa wynosiła 8 400 złotych. Jak wynika z badania opublikowanego przez Provident, co piąty respondent, jako bezpieczną wskazał sumę od 2 000 do 5 000 złotych. Natomiast niemal 1/4 badanych uważa, że stabilność finansową mogą zapewnić im oszczędności powyżej 10 000 złotych. Co ciekawe, w dużych miastach, powyżej 500 tysięcy mieszkańców, taką kwotę podawała aż połowa osób.
Zadłużenie gospodarstw domowych UE
Niepokojącym zjawiskiem jest wzrost wskaźnika zadłużenia gospodarstw domowych w strefie euro. Zadłużenie może być mierzone za pomocą relacji długu do dochodu. Jak wynika z opracowania „Gospodarka europejska od początku tysiąclecia – portret statystyczny”, w strefie euro wskaźnik ten zwiększał się stopniowo z około 75 proc. w 2000 r. do 98 proc. w 2010 r., a następnie spadł i pozostawał na poziomie 93 proc. do 2016 r.
Czytaj także: Słyszycie ten hałas? To dźwięk odpalanych drukarek…
W większości krajów członkowskich, stosunek długu do dochodu był wyższy w 2016 r. niż w 2000 r., z wyjątkiem Niemiec, gdzie odnotowano odwrotną sytuację. Jednak w około połowie krajów UE, do 2016 roku poprawiła się sytuacja zadłużenia w stosunku do okresu światowego kryzysu finansowego. W państwach UE w 2016 r. relacja długu do dochodu była bardzo zróżnicowana: 33 proc. w Bułgarii, 36 proc. na Litwie, 38 proc. na Łotwie i 45 proc. w Słowenii, do 172 proc. w Luksemburgu, 179 proc. na Cyprze, 213 proc. w Holandii i 242 proc. w Danii.
Z publikacji NBP „Sytuacja finansowa sektora gospodarstw domowych w I kw. 2017 r.” wynika, że w Polsce zobowiązania finansowe sektora gospodarstw domowych w końcu marca 2017 r. wyniosły 701,5 mld zł i były wyższe o 0,8 proc. w porównaniu do wartości z poprzedniego kwartału. Natomiast wobec stanu na koniec I kw. 2016 były wyższe o 4,9 proc.
Czytaj także: Kryzys na skalę 2008 r. zacznie się w Chinach?
Aktywa finansowe gospodarstw domowych w UE
Z jednej strony rośnie zadłużenie gospodarstw domowych, ale zarazem zwiększa się wskaźnik aktywów finansowych gospodarstw domowych. O zamożności gospodarstw domowych świadczą nie tylko posiadane nieruchomości, ale również ich aktywa finansowe takie jak: akcje, obligacje, lokaty itp.
Pierwsze 10 lat XXI wieku było okresem wahań na poziomie około 200 proc.. Natomiast od 2011 r. wskaźnik aktywów finansowych stale wzrastał do poziomu niemal 240 proc. w 2016 r. Jak podają dane GUS i Eurostat aktywa gospodarstw domowych były też bardzo zróżnicowane pomiędzy krajami członkowskimi: od 68 proc. na Słowacji, 97 proc. na Litwie, 107 proc. w Polsce i 115 proc. w Słowenii, do 355 proc. w Wielkiej Brytanii, 376 proc. w Szwecji, 418 proc. w Holandii i 435 proc. w Belgii.
Czytaj także: Dług publiczny w USA przekroczył już 22 bln USD
Photo by Christian Dubovan on Unsplash